ازدیاد انار
ازدیاد درختچه انار اگر چه به وسیله بذر هم امکان پذیر است، ولی رسم نیست. زیرا گیاه به دست آمده لزوماً تمام خواص گیاه مادر را ندارد. چون با وجود اینکه گردههای هر گل انار مادگی خودش بارور می کند ولی این امکان هم وجود دارد که مادگی بر حسب اتفاق از درخت مجاور گرده دریافت داشته و درخت مجاور هم از نوع دیگری باشد؛ در نتیجه گیاه بدست آمده از چنین بذرهایی فاقد عده ای از خواص مادر بوده و بجایش ارثی را که از گیاه پدری (گرده گل) برده، به ظهور می رساند و چه بسا، این ارثها همان هایی نباشند که مورد انتظار هستند و بناچار آنرا باید کنده و حذف کرد ولی قبل از کندن و دور انداختنشان مدتها وقت و سرمایه صرف نگهداریشان شده که همه اینها با دور انداختن آنها هدر می رود. برای احتراز از چنین پیشامدی، باید انار را از طریق غیر جنسی قلمه زیاد کرد. چون هر قلمه، صد در صد خواص مادری خودش را حفظ می کند. قلمه زدن می تواند در پاییز یا بهار، زیر گرمخانه یا در هوای آزاد صورت گیرد.
قلمه ها می توان در محل اصلی کاشت تا همان جا رشد کرده و پس از چندسال به بار بنشیند. هنگام انتخاب قلمه ها باید قبلاً از خواص، درختچه قلمه دهنده (گیاه مادر) کاملاً آگاه بود. و تنها آنهایی را برای قلمه زدن انتخاب کرد که بهترین خواص را داشته باشند.
مهمترین خواص خوب یک گیاه قلمه دهنده انار عبارتند از:
- میوه هایش درشت باشند.
- میوه ها پوست نازک باشند. چون در صورت خشک بودن پوستشان، امکان آب لمبو کردنشان کم است و ما می دانیم که عده ای از مردم، انار را تنها به این دلیل میخورند که آنها را آب لمبو کرده آبش را بمکند و بنوشند. بنابراین، پوست آنها باید نازک و بسیار نرم باشد و با فشار انگشتها نترکد.
- دانه ها درشت و آبدار باشند.
- شیرین و خوشمز باشند.
- قرمز یاقوتی و یا حتی قرمز بنفش باشند.
- در مقابل امراض مقاومت خوبی داشته باشند.
قلمه ها به بزرگی 50 تا 60 سانتی متر انتخاب شده و قبل از کاشتن، آنها را 24 ساعت داخل آب می گذارند تا خوب آب به خودشان بگیرند. قلمه های انار، معمولاً به آسانی می گیرند ولی قلمه را در فصلی باید گرفت و کاش که درخت، برگ نداشته باشد.
انار پاجوش هم می دهد و ازدیادش به وسیله پا جوش نیز امکان پذیر است. در اینجا هم باید پاجوشها را تنها از درختهایی گرفت که خواص ذکر شده در بالا را داشته باشند. تعداد ریشه های پاجوشها هر چه زیادتر باشد، بهتر است چون ساده تر میگیرند انار به وسیله پیوند هم قابل ازدیاد است و معمولاً از پیوند شکمی، لوله ای و اسکنه ای استفاده می شود.
درخت انار مانند آلبالو، به، انجیر و غیره، پاجوش (همانطوری که در پیش هم گفته شد) زیاد می دهد. از خواباندن پاجوشها در داخل خاک، در قم و ساوه که 2 منطقه مهم انارخیز کشورند، بسیار زیاد استفاده می شود. این روش، بعد از قلمه زدن، با صرفه ترین روش تکثیر درخت انار است. برای این کار از ترکه های پاجوش سریع الرشد 2 تا 3 ساله که رنگ روشن دارند و نزدیک به سطح زمین هستند، بهره می گیرند. زمان انجامش، اواخر زمستان تا اوایل بهار یعنی پیش از بازشدن برگهاست.
همانطوری که در پیش هم گفته شد، ازدیاد انار وسیله بذر هم امکان پذیر است ولی از آنجایی که در این روش تفرق صفات صورت می گیرد از آن استفاده نمی کنند. تنها زمانی آنرا با بذر زیاد می کنند که هدف، ایجاد واریته های تازه و یا استفاده از آنها بعنوان پایه برای پیوند کردن باشد.