خرید نهال

1. پیوند

پیوند نوعی تکثیر غیر جنسی است که در آن قطعه ای از قسمت هوایی گیاه را روی شاخه یا ریشه ی گیاه دیگر به نحوی قرار می دهند که هر دو با هم جوش خورده، و به زندگی ادامه می دهند.

قسمت هوایی یا بالای محل پیوند را که در اثر رشد شاخ و برگ ، گیاه جدیدی تولید می کند (( پیوندک )) (Scion) و قسمتی که پیوندک بر روی آن قرار می گیرد و ریشه دارد ، (( پایه )) (Stock or Rootstock) می نامند.

معایب و محاسن پیوند

معایب روش پیوند این است که نتیجه ی انجام این عمل بندرت همه ی خواسته ها را تأمین نمی کند و گاهی محلی از ساقه ی گیاه که پیوند در آن قسمت انجام گرفته ، حجیم می شود. محاسن پسوند عبارت اند از:

الف) حفظ ویژگی یک کلون

ازدیاد به روش های دیگر غیر جنسی؛ مانند قلمه، خوابانیدن شاخه و جر این ها در بسیاری از گیاهان ؛ ازجمله بیشتر گیاهان میوه، مقدور نیست؛ زیرا قلمه ی این گونه درختان به آسانی ریشه نمی دهند.

ب) استفاده از مزایای ترکیب پایه و پیوندک

هر یک از ارقام درختان، در شرایط خاصی رشد می کنند؛ و با تغییر شرایط ، قسمتی از توانایی خود را برای تولید از دست می دهند. در بیشتر مواقع، برای این که بتوانیم رقم خاصی از یک درخت را در شرایط مختلف از نظر نوع خاک؛ اقلیم و سایر عوامل محیطی پرورش دهیم، لازم است پایه ی مناسب این را پیدا کنیم و رقم مورد نظر را روی آن پایه پیوند کنیم.

ج) تغییر رقم درخت

ممکن است به دلایلی لازم باشد که رقم درختان باغ خود را تغییر دهیم. برای نمونه ، پایین بودن کیفیت و بازار پسند نبودن، پایین بودن عملکرد، خود بارور نبودن رقم موجود و نیاز به رقم گرده دهنده و جز آن.

د) کوتاه کردن دوره ی نونهالی

معمولاً درختانی که از طریق کشت بذر تولید می شوند، دوره ی نو نهالی طولانی تری دارند؛ یعنی ، دیرتر بار می دهند؛ اما این دوره در درختان پیوندی کوتاه تر است. زیرا که پیوندک را از شاخه های بالای درخت که سن بیولوژیکی آنها بیشتر است، انتخاب می کنند.

ه) تشخیص بیماری های ویروسی

گاهی برای تشخیص برخی از ویروس های عامل بیماری گیاهی از روش پیوندی استفاده می شود. بعضی از ارقام یا گونه ی درختان ، حساسیت بیشتری نسبت به بیماری های ویروسی دارند.

این نوع گیاهان را گیاهان شاخص (Indicator) می نامند. با پیوند پایه یا پیوندک آلوده روی گیاه نشانگر، می توان از وجود آلودگی اطلاع پیدا کرد.

ز) ترمیم بخش های آسیب دیده

درختان میوه ، گاهی در اثر برخورد ابزار و ماشین های کشاورزی ، تغذیه جوندگان مانند موش، خرگوش ، عوامل مولد بیماری و یا ناسازگاری پایه با پیوندک آسیب می بینند. برای ترمیم این گونه صدمات، می توان از برخی روش های پیوند ؛ مانند ، پیوند پلی استفاده کرد.

ح) تأمین گرده ی کافی در درختان دو پایه

درمورد درختان دو پایه ؛ مانند  پسته ، می توان شاخه ی نر را روی درخت ماده پسوند زد تا هر سال برای باروری، گرده ی کافی تولید نماید.

ط) جوان کردن درختان مسن

درختانی که پیر هستند و یا خیلی کم میوه می دهند، می توان با انجام عمل پیوند جوان کرد و وادار به باردهی نمود.

ی) استفاده ی تجملاتی

گاهی باغدار مایل است که چند گل یا چند میوه را روی یک درخت داشته باشد؛ برای مثال انواع رز یا انوع زرد آلو ، گوجه ، آلو و هلو را وی یک درخت داشته باشد.

شرایط موفقیت در پیوند

برا ی موفقیت در عمل پیوند باید نکات زیر را در نظر گرفت:

الف) متجانس بودن پایه و پیوندک: هر قدر که پایه و پیوندک از نظر گیاه شناسی به هم نزدیک تر باشند، به همان اندازه احتمال گرفتن پیوند بیشتر است. که گاهی پیوند پایه و پیوندک در خویشاوندی نزدیک نیز ممکن است با شکست روبه رو شود، مانند پیوند سیب و گلابی. این دو گیاه ، باوجود آنکه خویشاوندی  خیلی نزدیکی ندارند، باهم جوش خورده، گیاهان قوی و پر محصولی تولید می کنند.

ب) انطباق دو لایه ی زاینده ی پایه و پیوندک : زمان انجام عمل پیوند باید دقت کنیم که لایه یزاینده ی( کامبیوم ) پایه با لایه ی زاینده ی پیوندک ف دست کم در یک نقطه تماس داشته باشند. در غیر این صورت امکان جوش خوردن محل پیوند وجود ندارد.

ج) انتخاب زمان عمل پیوند: همه ی پیوند های شاخه زمانی باید انجام گیرند که پیوندک در حال استراحت است؛ در غیر این صورت ، قبل از اتصال کامل بافت های پایه و پیوندک جوانه های پیوندک شروع به رشد می کنند و آب پیوندک تبخیر و پیوندک خشک می شود.

اما در پیوندهای جوانه، چون پیوندک را زیر پوست پایه قرار می دهیم. پوست پایه باید خیلی راحت کنده شود ( پوست به سادگی از چوب جدا می شود) . معمولاً این عمل زمانی امکان پذیر است که شیره ی گیاهی در حال جریان باشد. این وضعیت به طور عموم در اواخر بهار ( زمان جودرو) و یا اوایل پاییز پیش می آید.

د) مراقبت های پس از انجام پیوند: پوشاندن محل پیوند با چسب پیوند یا نخ پیوند ( بسته به نوع آن ) و محافظت از نهال پیوند شده در مقابل عوامل نامساعد محیطی ، از جمله ی این نکات هستند.

محدوده ی پیوند

عمل پیوند در گیاهانی که لایه ی کامبیوم آوندساز دارند، امکان پذی است. در زیر شاخه های بازدانگان و رده ی گیاهان دو لپه ای که لایه ی کامبیوم دارند، می توان عملپیوند را انجام داد. می تاون به نارنج سه برگ (Poncirus) به عنوان پایه برای مرکبات ، و پایه ی (( به )) برای گلابی اشاره نمود.

آثار متقابل پایه و پیوندک

پایه و پیوندک می توانند برهم تأثیر داشته باشند.

الف) قدرت رشد گیاه

قدرت رشد گیاه حاصل از ترکیب پابه و پیوندک به نوع پایه و پیوندک انتخابی بستگی دارد. بعضی از پایه ها موجب کوتاه شدن درخت می شوند؛ مانند پایه های سیب مالیگ که با توجه به نوع ام ممکن است ارتفاع درخت از حجد استاندارد ان کمتر شود، برای مثال M.9 از این نوع پایه هاست.، باعث می شود که ارتفاع درخت سیب حاصل شده روی آن فقط 25 تا 35 درصد اندازه ی درختان استاندارد بذری باشد.

بعضی از پایه ها ، ضمن کاهش ارتفاع درخت، موجب کاهش عمر درخت نیز می شوند. مثال پایه ی بذری  (( محلب )) (آلوی تلخ) باعث می شود که درختان گیلاس پاکوتاه ، با عمر کمتری تولید شوند.

علاوه بر پایه های کوتاه کننده ، ارتفاع نقطه ای از درخت که در آن عمل پیوند انجام گرفته ، در پا کوتاهی درخت تأثیر دارد. برای مثال ، رقم سیب (( گلدان دلیشز )) (Golden delicious) ، روی پایه ی  M.9 پیوند می شود. اگر محل پیوند 10  ، 20 ، 30 سانتی متر  از سطح خاک بالاتر باشد، اندازه ی ارتفاع درخت در مقایسه با زمانی که پیوند در سطح زمین باشد، به ترتیب 10 ، 20 ، 30 درصد کاهش می یابد. بالا بردن محل پیوند روی پایه های M.9 موجب پاکوتاهی درختان و در نتیجه افزایش تراکم درختان در واحد سطح و بالا رفتن عملکرد در یال های اولیه ی تولید می شود.

ب) وضعیت استقرار گیاه در خاک

بافت خاک در عمق ریشه دهی و وضعیت استقرار آن در خاک تأثیر دارد. با تغییر بافت خاک از شنی به رسی، اگر هر دو نوع خاک عمیق و به خوبی زه کشی شده و فشرده نباشد، عمق ریشه دهی درخت نیز افزایش می یابد. علاوه بر بافت خاک ، خصوصیات ژنتیکی گیاه نیز در این امر دخالت دارد. هر مقدار که نسبت پوست به چوب در ریشه زیاد تر باشد ؛ یعنی، نسبت آوند آبکش زنده به بافت چوبی افزایش یابد، ریشه ها شکننده تر شده و خاصیت استقرار کیاه کاهش میابد. بعضی از پایه ها به علت داشتن ریشه ی ضعیف بدون نصب قیم و یا سیم های نگهدارنده ، در زمین استقرار نمی یابند. پایه های کوتاه کننده  M.7 و M.28 سیب ، نیاز به قیم دارند.

ج) مقاومت در برابر بیماری ها و عوامل محیطی

پایه ها بر میزان مقاومت درختان در مقابل انواع بیماری  ها و نیز سرمای هوا مؤثرند. پایه های نارنج خاصیت مقاومت در برابر سرما را به درختان پیوند شده روی خود انتقال می دهد و پایه های بذری بادام، خاک های آهکی و همچنین خشک را تحمل می کنند.

پوست تنه ی پایه های کوتاه کننده ی سیب ، به علت ضخامت بیشتر ، جوندگان را به خود جذب می کنند. در میان پایه های هلو ، زردآلو نسبت به پایه های بادام ، آلو و خود هلو مقاومت بیشتری در برابر آفات چوب خوار از خود نان می دهد.

د) سن و میزان بار دهی

قدرت پایه در زمان باردهی درخت نیز اثر دارد. در صورت استفاده از پایه های کوتاه کننده، درختان زودتر به بار می نشینند؛ ولی به عکس پایه های قوی سبب تأخیر در باردهی می شوند. همچنین نوع پایه در میزان تولید گل ، میوه و مقدار محصول مؤثر است.

نوع پایه بشدت بر عملکرد یک رقم معین تأثیر می گذارد؛ به وطری که تا 50 درصد اختلاف یا بیشتر در عملکرد یک رقم روی پایه های مختلف می تواند وجود داشته باشد.

ه) کیفیت عملکرد

اگر پایه ی  Pyrus betulaefolia برای گلابی آنجو (Anjou) به کار می رود، میوه ای با لکه های نکروزه ی داخلی در گوشت میوه به دست میآید ( حالتی که به آن له ی چوب پنبه ای می گویند) ، که کیفیت میوه را پایین می آورد. اما چنانچه همان پایه برای گلابی سکل (Seckel) به کار برده شود، میوه ی درشت با کیفیت بالا تولید می شود. گفتنی است که کیفیت گیلاس، هلو و میوه های آجیلی ، زیاد تحت تأثیر پایه نیست.

سازگاری (Compatibility) در پیوند

ارتباط فیزیکی در محل پیوند و هماهنگی فیزیولوژیکی با روش های ژنتیکی است. سازگاری از دو جنبه مورد توجه است: سازگاری پایه و پیوندک با یکدیگر ، یا اتصال مطلوب ان دو ، و سازگاری گیاه حاصل شده با شرایط محیطی.

سازگاری پایه و پیوندک

پایه و پیوندک با هم سازگار می شوند که اتصال خوبی را با یکدیگر داشته و مشکلات و ناهنجاری هایی در رشد و نمو گیاه پیش نیاید؛  تا گیاه بتواند با رشد متعادل، سالیان متمادی به تولید مطلوب محصول بپردازد.

 علائم ناسازگاری

1. ترکیب پیوندی که جوانه ی پیوندک در آن رشد نمی کند ، و طی مدت کوتاهی نهال پس از انجام عمل پیوند خشک می شود.
2. ترکیبی که جوانه در آن قادر به رشد است ولی حاصل آن درختی است که پایه در پایین محل جوش خوردن پیوند بیش از پیوندک رشد می نماید.
3. ترکیبی که در آن پیوندک بیش از پایه رشد می کند. البته بیشتر اتصال هایی که پیوندک در آنها بیش از پایه رشد می کند ، اغلب حالت سازگاری ندارند و زیادی رشد به صورت ساده انعکاسی از تمایل ژنتیکی پیوندک به رشد بیشتر چوب در اثر افزایش فعالیت لایه ی زاینده است. گلابی  (( کومیس )) (Comice) روی تمام انواع پایه ها رشد بیشتری دارد، حتی پایه هایی که با آنها کاملاً سازگار است.
4. ترکیبی از پایه و پیوندک که در آن محل پیوند به حالت غیر طبیعی در می آید.
5. تولید ریشه جوش و پاجوش در بعضی از پایه های کلونی؛ مانند سیب 9 و M.7 یک مشکل حساب می شود؛ زیرا که پاجوش ضمن تضعیف درخت ، ممکن است موجب جذب بعضی از آفات باشد.

علائم داخلی ناسازگاری

(( بیماری خط سیاه )) در زیر پوست محل پیوند، که در اثر ویروس پیچیدگی برگ گیلاس  (CLRV) و در نتیجه ی ناسازگاری پیوند گردو روی پایه هایی غیر از رقم J.regia ؛ مثل J.nigra بروز می کند. پایه J.regia ، تنها پایه ی مقاوم به این ویروس است.

علائم تأخیری ناسازگاری

اگر چه اغلب ناسازگاری در همان سنین اولیه رشد درخت مشخص می گردد، ولی برخی ناسازگاری ها ، آثار به تعویق افتاده ای دارند. حالت خط سیاه گردوی ایرانی پیوند شده روی پایه ی گردوی سیاه ، بعد از گذشت حدود 20 سال عملکرد رضایت بخش یا حتی بیشتر، ظاهر می شود.

ناسازگاری موضعی (Localized incompatibility)

این نوع ناسازگاری در اثر ساختار متفاوت پایه و پیوندک و ناشی از خویشاوندی دور، بین آن دو است. در اثر این نوع ناسازگاری ، معمولا میان بافت کامبیوم، آوندهای آبکش و چوب پایه و پیوندک ناحیه های منقطع ایجاد می شود و در نتیجه انتقال مواد غذایی بین پایه و پیوندک با مشکل رو به روست.

میان پایه

میان پایه، قطعه ای از شاخه ی یک رقم از درخت است که میان پایه و پیوندک قرار می گیرد. بنابراین، درخت دو بار پیوند می شود ( پیوند دوبل (Double grafting) یا پیوند مضاعف ) . علت انتخاب میان پایه و دو بار پیوند زدن درخت این است که گاهی پایه ای  مناسب با شرایط خاک وجود دارد که با رقم پیوندک سازگار نیست. برای مثال سیب رقم  را روی یک پایه مانند MM101 که رشد خوبی دارد، در ارتفاع حدود 12-6 سانتی متری خاک پیوند زده و بعد رقم پیوندک را حدود 20 سانتی متر بالاتر از محل پیوند قبلی ، روی میان پایه پیوند زد.

یک مثال دیگر از ناسازگاری موضعی پایه و پیوندک ، پیوند گلابی روی پایه ی  (( به )) است. استفاده از میان پایه ی (( اولد هم )) (Old Home) ، برای پیوند گلابی رقم  (( کنفرانس )) (Conference) روی پایه ی (( به )) ، این مشکل را حل کرده است.

هرچه طول قطعه ی میان پایه و ارتفاع محل پیوند از سطح زمین بیشتر باشد، به همان نسبت میزان ارتفاع درخت حاصل نیز کم می شود.

ناسازگاری منتقل شونده (Translocated incompatibility)

در ناسازگاری منتقل شونده ، عامل ناسازگاری ؛ مانند ، بیماری های ویروسی ، میکوپلاسماها و ترکیبات شیمیایی ، از پایه به پیوندک و به عکس منتقل می شود. اگر پرتقال روی پایه ی نارنج پیوند خوده باشد ، در صورت آلوده بودن پیوندک پرتقال به ویروس بیماری (( زوال فوری )) (Quick decline) ، پایه ی نارنج هم به آن حساسیت نشان می دهد و علائم ناسازگاری ظاهر می شود.

 برای جلوگیری از منتقل شونده ، خودداری از پیوند و یا استفاده از پایه و پیوندک ها از عوامل بیماری زا ضروری است.

علل ناسازگاری پایه و پیوندک با یکدیگر

1. خویشاوندی دور پایه و پیوندک
2. نوع متفاوت پایه و پیوندک
3. عادت رشد متفاوت پایه و پیوندک
4. ساخته شدن برخی ترکیبات شیمیایی توسط پایه یا پیوندک
5. وجود بیماری ویروسی در پایه یا پیوندک
6. انتخاب غلط نوع پیوند و محل پیوند
7. نابرابری مواد غذایی در پایه و پیون

مهمترین رو ش های رایج پیوند سه نوع است: پیوند جوانه ، پیوند شاخه ی بریده و پیوند مجاورتی ( یا پیوند شاخه قبل از قطع آن از پایه مادری) .

در پیوند جوانه فقط جوانه از پیوندک همراه با دمبرگ و گاهی اندکی پوست و چوب ، روی پایه انتقال می یابد؛ مانند پیوند شکمی. ولی در پیوند شاخه ی بریده و مجاورتی ، یک قطعه از شاخه ی جوان پیوندک ، که دو یا سه جوانه دارد ، روی پایه منتقل می گردد. در پیوند مجاورتی تا زمینی که پیوند جوش نخورده و پیوندک ریشه دار نشده است ، قطع پیوندک از پایه ی مادری انجام نمی شود.

انواع پیوند از نظر نوع اندام پیوندک

پیوند شکمی، لوله ای ، وصله ای و قاشی فقط جوانه و گاهی قسمتی از پوست و چوب شاخه به عنوان پیوندک انتخاب می شود. این نوع پیوند ها را پیوند جوانه (Budding) نامند. در پیوند هایی مانند اسکنه، نیمانیم و تاجی قسمتی از شاخه همراه چند جوانه انتخاب می شود. این نوع پیوندها را پیوند چوب (Grafing) می نامند.

انوع پیوند از نظر زمان انجام آن

پیوند های جوانه ؛ مانند شکمی ، وصله ای ، لوله ای و قاشی که در فصل رشد  ( بهار تا اوایل تابستان ) انجام می شود.

پیوندهای چوب ؛ مانند اسکنه ، نیمانیم، زبانه ای و زینی که در فصل خواب ( پاییز یا اواخر زمستان ) انجام می شود.

انواع پیوند از نظر محل انجام

برخی از پیوند ها باید در مخل باغ انجام شود. در حالی که بعضی پیوند ها مانند پیوند انگلیسی در اتاق یا کارگاه هم می توان انجام داد و  به همین دلیل آن را پیوند رومیزی (Bench Grafting) نیز نی می نامند ؛ و در آخر اینکه پیوندی به نام امگا (Omega) را با ماشین انجام می شود.

پیوند شکمی

یک نوع پیوند جوانه است ، و باید زمانی انجام شود که جوانه ها متورم شده باشند و شیره ی گیاهی در حال جریان باشد ؛ یعنی پوست شاخه به راحتی از آن جدا شود. برای انجام ان با توجه به موارد زیر عمل می شود:

1. انتخاب پیوندک : پیوندک باید شاخه های یکساله ای که خوب رشد کرده اند ، انتخاب شود. پس از قطع شاخه ، برگ های ان را از نزدیکی دمبرگ جدا می سازیم. اگر تعداد شاخه ی مورد نیاز برای تهیه پیوندک زیاد باشد و یا اگر از محل باغی که پیوندک را از شاخه های درختان آن انتخاب می کنند و نهالستان فاصله زیادی است، برای جلوگیری از خشک شدن پیوندک ها، آنها را در داخل کیسه یا گونی مرطوبی گذاشته و در یک محل سایه تا زمان انتقال و انجام پیوند ، نگهداری نمود.
2. جدا کردن جوانه از پیوند ک : برای تهیه ی پیوند ک ، باید یک جوانه را از شاخه جدا کرد. بهتر است که از جوانه های قسمت میانی شاخه برای این کار استفاده شود. جوانه های موجود در سر شاخه و نیز انتهای آن مناسب این کار نیستند.

جهت تهیه پیوند ک ، نخست یک برش افقی در فاصله حدود یک تا دو سانتی متر بالای جوانه در پوست شاخه ایجاد کرد و سپس طوری دو برش عمودی از دو طرف برش افقی ایجاد کرد که از دو طرف جوانه گذشته و در زیر جوانه به هم برسند.

3. جدا کردن پیوندک : اکنون باید با یک حرکت پیچشی جوانه مورد نظر همراه با پوست اطراف ان که با خطوط افقی و عمودی مشخص شده ، از شاخه جدا سود. باید به یاد داشت که فقط پوست و جوانه شاخه جدا شوند و اگر بخشی از چوب به ان متصل باشد، به آرامی آن از پیوندک جدا شود.
4. ایجاد شکاف در پوست پایه : محل اتصال پیوندک و پایه ، در ارتفاع حدود 20-15 سانتی متری سطح خاک و در یک محل صاف از تنه ی پایه است. بنابراین ، ابتدا آن قسمت از سطح پایه را باید تمیز کرد، سپس با چاقوی پیوند زنی ، دو شکاف افقی و عمودی به شکل T روی پایه ایجاد شود. توجه داشته باشید که در اینجا نیز عمق برش باید در حد پوست پایه  باشد . قطر پایه ی انتخابی برای پیوند بهتر است حدود 3 سانتی متر باشد.
5. قرار دادن پیوندک در شکاف پایه: برای این منظور ، ابتدا باید دو لبه ی شکاف ایجاد شده در پوست پایه را با لبه ی پشت چاقوی پیوند زنی باز کرد و حال به آرامی پیوندک را از لبه ی باز شده به طرف داخل شکاف قرار داد؛ به حالی که لبه ی صاف بریده شده پیوندک در محل شکاف پایه ای که به شکل خط افقی است ، قرار گیرد و دو لبه ی بار شده ی پوست پایه روی پوست پیوندک بخوابد.
6. بستن محل پیوند: در زمان اینجام اینو نوع پیوند ، مانند سایر روش ها ، دو لایه ی زاینده ی متعلق به پایه و پیوندک باید باهم تماس داشته باشند. زمانی که پیوندک در شکاف پایه به خوبی مستقر میشود ، محل زخم ایجاد شده را با نخ مخصوص پیوند و یا نوار نایلونی می بندند.
7. باز کردن نخ یا نوار پیوند: پس از گذشت حدود 3 هفته از زمان انجام عمل پیوند، در صرتی که پیوند گرفته باشد ، دمبرگ پیوندک خشک می شود و میریزد. اکنون لازم است همزمان با رشد جوانه ، نخ یا نوار پیوند از محل پیوند جدا می شود.

در درختانی مانند پسته که جریان شیره ی گیاهی زیاد است، و یا در نواحی ر باران ، معمولاً شکاف T  به شکل معکوس  زده می شود. (Inverted T) به این ترتیب ، شیره ی گیاهی و آب باران از زیر محل جوانه ی پیوندک جاری میشود. در غیر این صورت ، ممکن است جریان شیره ی گیاهی که در مجاورت هوا سفت می شود و یا آب باران ، روی جوانه ی پیوندک را می پوشاند و مانع جوش خوردن و رشد آن شود.

پیوند قاشی یا تریشه ای (Chip budding)

نوع دیگر از پیوند جوانه ، پیوند قاشی است. از این نوع پیوند ، زمانی استفاده می شود که درخت پوست نمی دهد . روش کار به این ترتیب است که برای آماده کردن پیوندک ، شاخه ای را که قطر آن 5/2-1 سانتی متر است انتخاب کرده و یک برش با زاویه ی حدود 45 درجه در زیر جوانه می دهند، سپس از حدود 5/2 سانتی متر بالای جوانه یک برش شیبدار دیگر به طرق پایین د ر داخل ساقه می زنند، تا به برش اول برسد. در پایه ی نیز برش هایی کاملاً مشابه پیوندک ایجاد کرده و پس از حذف قسمت زاید ان ، پایه و پیوندک را باهم جفت می کنند، باید سعی شود تا لایه های زاینده ی پایه و پیوندک در کنار هم قرار گیرند. سپس محل پیوند  را با نوار لاستیکی می پوشانند . پوشاندن محل پیوند با چسب پیوند نیز به شرطی که روی جوانه چسب زده نشود ، مفید است.

چون در روش عمل پیوند شکمی ، در پایان فصل ، زمانی که جوانه وارد مرحله خواب می شود ، اتصال لایه های زاینده ی پایه و یپوندک به طور عموم کامل نشده و مانع رشد پیوندک در بهار سال بعد می شود.، بهتر است به جای پیوند شکمی، از رو پیوند قاشی استفاده کنید؛ چون در این روش انطباق دو لایه ی به خوبی انجام می شود و به زودی پیوند جوش می خورد. این عمل ، خطر سرمای زمستان را کم می کند و در فصل بعد ، درختان رشد یکنواخت و زیاد همراه با محل پیوند خوبی خواهند داشت. این روش ، بویژه در درختانی مانند گیلاس و گلابی، بسیار مفید به نظر می رسد. در این قبیل درختان ، پیوند از طریق شکمی در خرداد و تیر ماه سال اول ، که درخت خوب پوست می دهد ، به علت کندی رشد پایه امکان پذیر نیست. در نتیجه ، باید پایه های دوساله را پیوند زد؛ که به سبب نارس بودن تعداد زیادی از جوانه های پیوندک و خشبی شدن پایه ها و در واقع تطابق نداشتن پایه و پیوندک ، بسیاری از آنها نمی گیرد؛ ولی با استفاده از پیوند قاشی و پایه ی یکساله ، این مشکل برطرف می شود.

پیوند لوله ای

این نوع پیوند نیز در ایران خیلی رایج است؛ زیرا در آن هم سطح تماس پایه و پیوندک زیاد است و هم انجام ان به نسبت ساده است. برای تهیه ی پیوندک ، ابتدا جوانه ی مورد نظر را انتخاب و روی شاخه 1-2 سانتی متر بالای ان را قطع می کنند. سپس 1-2 سانتی متر دور تا دور و زیرآان را نیز با چاقو به صورت حلقه ای یک شکاف در پوست ایجاد می نمایند. سپس این دو قسمت را با دو انگشت گرفته و با ملایمت ان را به سمت چپ و راست می چرخانند و از طرف بالا بیرون می آورند. طول پیوندک باید 3 تا 4 سانتی متر باشد.

این نوع پیوند معمولاً روی گیاهان جوان و شاخه هایی که حدود 5/0-1 سانتی متر قطر دارند، عمل می کند. برای تهیه ی پایه ، ابتدا انتهای شاخه ی مورد نظر را قطع و پوست اطراف آن پایه را به شکل نوار هایی از چوب جدا می کنند. البته بهتر است که پوست به طور کلی از پایه جدا نشود و پس از عمل پیوند پوشت ها را روی پیوندک قرار داد. همچنین ، با وارد کردن استوانه ی پیوندک روی پایه ، باید تا جایی که قطر پایه و پیوندک مساوی می شود، آن را به پایین لغزانید. انجام این نوع پیوند زمانی است که گیاه قادر به پوست دادن است.

 در این نوع پیوند باید قطر پایه و پیوندک یکسان باشد؛ در غیر این صورت ، باید به روش زیر عملی کرد:

1. پیوندک قطور تر از پایه. در این حالت ، پس از تهیه ی پیوندک ، آن را از پشت جوانه برش طولی داده و در روی پایه قرار می دهیم و قسمت اضافی را با دقت در روی پایه از پیوندک به گونه ای جدا می نماییم که دو لپه ی آن کاملاً به یکدیگر جفت شود.
2. پایه قطور تر از پیوندک . در این حالت ، نیز پس از تهیه ی پیوندک ، ان را مانند روش بالا شکاف و دور پایه قرار می دهیم. ان قسمت از پایه که بدون پوست و لخت باقی مانده است، باید با کمی از پوست خود پوشانیده شود. پس از پایان کار ، بستن پیوند و پانسمان با چسب باغبانی الزامی است.

پیوند اسکنه (Cleft grafting)

این پیوند از نوع روش های پیوند شاخه ی بریده است. این روش ، برای ایجاد یک شاخه ی جدی در محل خاصی از ساقه درخت نیز به کار می رود. از پیوند اسکنه در مورد پایه های ضخیمی که رشد کامل دارند ( با قطر بیشتر از 2 سانتی متر ) ، استفاده می شود. انجام ان به دو روش زیر و با توجه به تصاویر است:

• انتهای پایه را قطع و با چاقو یا داسک مخصوص اسکنه ( بر حسب قطر ساقه ) شکافی عمودی به طول 3-2 سانتی متر در آن ایجاد می کنند.
• پیوندک را از شاخه هایی که 4-3 جوانه دارند، انتخاب می کنند. برش پیوندک باید از کنار و زیر جوانه باشد.
• قسمت تحتانی شاخه ای که برای تهیه پیوندک در نظر گرفته می شود، به شور مایل ، حدود 3-6 سانتی متر می تراشند، به طوری که دو سطح تراشیده شده نسبت به هم قرینه باشند.
• شکاف انتهایی پایه را با چاقو باز می کنند و قسمت تراشیده شده پیوندک را در همان شکاف به صورتی جا میدهند که لایه ی زاینده ی پایه و پیوندک در یک نقطه باهم تماس پیدا کنن. اغلب برای ایجاد شکاف در پایه ، از یک چاقوی مخصوص به نام چاقوی اسکنه استفاده می شود.
• وقتی پیوندک در محل خود جا گرفت ، محل برش و اطراف پیوندک را با نخ پیوند می بندند و با چسب پسوند می پوشانند.

پیوند قطعه ای  ( وصله ای ) (Patch budding)

این نوع پیوند ، تا حدودی کند تر و مشکل تر از روش شکمی انجام می شود؛ اما به میزان وسیع روی گونه هایی که پوست ضخیم دارند؛ مانند گردو ، مفید است ؛ زیرا پیوند شکمی نتایج خوبی در این گونه نمی دهد و احتمالاً حاشیه های جوانه خوب به هم جفت نمی شوند.

پیوند وصله ای نیز از انواع پیوندهای جوانه محسوب می شود؛ بنابراین ، زمان انجام ان ، مانند پیوند شکمی زمان جو درو است. در این روش ، تماس لایه ی کامبیوم پایه و پیوندک بیشتر است. نحوه ی انتخاب شاخه و سپس قطع برگ ها از ناحیه دمبرگ ، مشابه روش پیوند شکمی است. برای ایجاد پیوند به روش زیر عمل می شود:

نحوه ی تهیه ی پایه و برداشتن پوست آن

در این روش باید از چاقوی مخصوص دو تیغه استفاده شود و دو برش عمودی و افقی ، از جهت طول و عرض روی پایه ایجاد شود. با این دو برش پوست پایه به شکل یک مستطیل یا مربع بریده می شود. سپس پست قسمت مستطیلی شکل بریده شده یا یک پیچش به نسبت آرام از پایه جدا شود. محلی که اکنون بدون پوست شده ، محل قرار گرفتن پیوندک است.

نحوه ی تهیه پیوندک

روی شاخه ای که جهت تهیه ی پیوندک انتخاب شده است، همان برش های عمودی و افقی مشابه پایه ایجاد و بعد پوست آن قسمت پیوندک را از شاخه جدا می کنند، اندازه ی پوست جدا شده از شاخه ی پیوندک ، باید درست برابر اندازه ی پوست برداشته شده از روی پایه باشد. توجه کنید که این قسمت از پوست جدا شده باید بدون چوب و  یک جوانه و دمبرگ داشته باشد.

قرار دادن پیوندک بر روی پایه

بلافاصله پوست جدا شده از پیوندک را با دقت  روی محل بریده شده پایه قرار می دهند.

بستن محل پیوند

محلی را که پیوندک رو پایه قرا گرفته ، با نخ پیوند بسته و بالای نهال را ابتدا به اندازه 20-10 سانتی متر سربرداری می کنند و پس از یک هفته  مجدد 20-10 سانتی متر دیگر سربرداری می نمایند. این کار را تا جایی که فاصله محل پیوند تا انتهای نهال حدود 20 سانتی متر باشد، ادامه می دهند.

پیوند نیمانیم ( انگلیسی ) (Whip grafting)

این روش، یکی از ساده ترین  روش های پیوند و جزو انواع پیوند های چوب است. بنابراین، پیوندک آن علاوه بر یک یا چند جوانه ، مقداری چوب هم دارد و زمان انجام آن از زمان آغاز  دوره ی خواب گیاه تا قبل از بیدار شدن آن است.

اندازه ی قطر پایه و پیوندک باید یکسان باشد. محل برش روی پایه و پیوندک هر دو مشابه ولی به شکل اریب عکس یکدیگرند، و سطح مقطع هر دو برش به یک اندازه است .

این روش ، پیوند نیمانیم ساده است . همچنین ، پیوند نیمانیم انواع (( زبانه دار )) و (( زینی )) (Saddle grafting) نیز دارد.

گاهی به جای کار با دست ، از نوعی ماشین برای انجام عمل پیوند زنی استفاده می شود.

پیوند پلی ( کمانی ) (Bridge grafting)

اگر قسمتی از پوست تنه ی درخت صدمه دیده باشد، برای جلوگیری از جریان انتقال شیره گیاه در دو طرف زخم ، میتوان از شاخه ی زیر ناحیه ی پوست صدمه دیده به عنوان پیوندک استفاده کنید و انتهای آن را بدون اینکه آن را از پایه قطع کنید ، مانند قلم بتراشید. سپس روی پوست پایه دو شکاف عمودی  برهم به شکل T ایجاد کنید. سپس نوک پیوندک را در شکاف پایه قرار دهید و در صورت لزوم چسب بزنید. این نوع پیوند ، پیوند (( پلی )) نیز می نامند.

گاهی از شاخه ی درخت دیگری به عنوان پیوندک هم استفاده می کنند. در این صورت باشد آن درخت را در کنار درخت پایه قرار دهید و پس از عمل پیوند و گرفتن پیوند، میتوانید ارتباط پیوندک را با پایه مادری قطع کنید. اگر بخشی از ریشه ی یک درخت صدمه دیده باشد، می توان مشابه همین روش ، ریشه ی درخت دیگر را روی آن پیوند بزنید و ریشه ی سالم درختی را با ریشه ی آن جایگزین نمایید. این روش را پیوند (( اتصالی )) نیز می نامند.

این پیوند به دو شکل تنه به تنه ، و ریشه به تنه انجام می گیرد.

پیوند مجاورتی (side grafting)

در این نوع پیوند ، دو گیاه مستقل را ( قبل از قطع پیوندک از پایه ی مادری ) که جوش خوردن ، آنها با روش های دیگر پیوند به سختی انجام می گیرد، به هم پیوند می زنند و پس از جوش خوردن ، قسمت فوقانی پایه در بالای محل پیوند بریده می شود.

نام چند پایه مهم و روش پیوند درختان میوه