کیوی
نام علمی: ACTINIDIA
انگلیسی:KIWI
فرانسه: GROSEILLE DE CHINE
آلمانی: ERDBEERE
1- گیاه شناسی کیوی
کیوی به خانواده ACTINIDIA CEAE تعلق داشته و از لحاظ رشد و نمو به طور کلی گیاهی است رونده هماننده مو که می توان آن را روی درختان، آلاچیق یا داربست راهنمایی کرد و مثل درخت پسته، نر و ماده آنها را از یکدیگر جدا هستند، یعنی کیوی 2 پایه است.
به همین دلیل، در باغهای کیوی با در نظر گرفتن تناسبی حساب شده، در مقابل چند درخت ماده همیشه باید یک درخت نر کاشت تا باروری و در نتیجه تولید میوه برایش اصلاً امکان پذیر شود. در گرده افشانی کیوی، زنبور عسل نقش مهمی را بازی میکند و وجود کندو با زنبور عسل، در باغهای کیوی لازم است. هر باغ کیوی که در آن درختهای نر نکارند بی محصول باقی خواهد ماند و باغ که در آن کندوی زنبور عسل نگذارند، با وجود داشتن هم درختهای ماده و هم درختان نر، محصولش از نصف نیز کمتر خواهد شد.
گلهای آن سفید رنگ و خوشه ای است. تخمدان در گلهایی که روی گیاه ماده باز می شود، وجود دارد و پرچم در گلهای گیاه نر، شکل میوه اش استوانه ای یا انگوری است. طول یک میوه متوسط حدود 6 سانتی متر و قطرش تقریباً 5/3 سانتی متری است. وزن هر کیوی، بسته به واریته فرق می کند و معمولاً بین 4 تا 120 گرم است. وزن متوسط هر کیوی را حدود 70 گرم حساب می کنند.
اصل این میوه از چین و از دره های رود یانگ تسه کیانگ است که در سال 1845 به نیوزلند برده و پرورش داده شد. امروزه این کشور بزرگترین تولید کننده میوه مزبور در جهان است به طوری که تولید سالیانه اش را توانست تا سال 1982 به مقدار 150000 تن برساند. کشورهای دیگر مثل فرانسه، اسپانیا، ایتالیا و یونان نیز کاشت کیوی را شروع و از سال 1370 با نیوزلند در حال رقابتند.
اولین بار در سال 1347 به وسیله مرحوم مهندس پناهی یک نهال ماده از واریته الیسون و یک نهال نر و از واریته ماتوآ از فرانسه به ایران آورده و به وسیله مهندس یونس ابراهیمی در دریا پشته اطراف رامسر کاشته شد. از آنجایی که توانست خود را با آب و هوای منطقه تطابق دهد، امروزه کاشتن آن در استانهای جنوبی دریای خزر در حال توسعه است. به خصوص آنکه مرکبات را که در این منطقه زیاد کاشته می شود هر چند سال یک بار سرما زده و به باغداران خسارت مالی فراوان وارد میآورد، حال آنکه کیوی خود را در همین منطقه و حتی در سردترین زمستانها مقاوم نشان داده است.
بدین طریق کیوی به تدریج جانشین مرکبات می شود و خواهد شد. از آستارا تا نوشهر به دلیل اسیدی بودن خاک، برای کاشت کیوی مناسب تشخیص داده شده است. هم اکنون بزرگترین باغ کیوی ایران کمتر از 3 هکتار وسعت دارد.