خرید نهال

زرشک

نام علمی:         BERBERIS     

انگلیسی:  BERBERY           

فرانسه:  EPINE-VINETTE 

آلمانی:          SAUERDORN

1- گیاه شناسی زرشک

زرشک، از خانواده BERBERIDACEAE درختچه ای است با 10 جنس و حدود 200 نوع، تعدادی از گونه های آن زینتی بوده و در باغها کاشته می شوند تا گلهای زرد رنگ و طلایی و زیبایی خیره کننده آنها با پرپشتی زیاد، زینت بخش باغها در اواسط بهار شوند.

عده ای دیگر از گونه ها، میوه های خوشه ای و ترشمزه ای می دهند که مصارف چاشنی غذایی دارند. بعضی از واریته های آن، دانه دار و برخی دیگر، بدون دانه اند. بلندی درختچه آن به زحمت به 2 متر می رسد. گیاه یک پایه و گلهایش دو جنسی است یعنی، هر گل هم اندامهای نر دارد و هم اندام های ماده، گل زرشک، مرکب است و از قطعات 3 تایی تشکیل شده است که در 2 ردیف حلقوی قرار گرفته اند. پرچمهای زرشک 6 عدد هستند که در 2 ردیف 3 تایی قرار می گیرند.

به صورت وحشی، در اروپا و آمریکای مرکزی و جنوبی، قفقاز، ترکیه، ارمنستان و ایران دیده می شوند.

در ایران انواع وحشی آن در دامنه های جنوبی و شمالی البرز از فیروزکوه تا ارنگه و طالقان و میانه و عمارلوی گیلان، بین بلندیهای 1000 تا 2000 متر انتشار دارند. برگهایش چرمی و فاقد استمات یا منفذ در سطح بالایی است. این برگها در بعضی از واریته ها، صاف و در برخی دندانه دارند.

بوته زرشک، خاردار است و خارهای آن از تبدیل برگها به وجود آمده اند. که در محل اتصال خارها به شاخه پهن تر می شوند. وجود خارها در زرشک باعث شده است که این گیاه بتواند در مقابل کم آبی، مقاومت بیشتری از خود نشان بدهد. میوه هایش ترش مزه اند و بوته ها در بعضی از واریته ها، همیشه سبز و برخی دیگر، تنها در تابستان سبز هستند. صفات مشترکی که در همه گونه ها وجود دارند، به قرار زیرند:

• سطح فوقاتی برگها در همه گونه ها بدون استمات یا روزنه اند.
• روزنه ها به طور کلی در سطح زیرین برگ قرار دارند.
• رگبرگها کاملاً مشخص، ولی در هم رفته هستند.

صفاتی که گونه ها را از هم متمایز می کنند عبارتند از:

• بعضی از گونه ها دارای برگهای چرمی هستند و برخی برگها غشای نازکی دارند.
• طول و عرض برگهای عده ای از گونه ها، زیادتر و در عده ای دیگر کمترند.
• خارها در بعضی از گونه ها، دارای قاعده ای پهن بوده و در برخی، باریک هستند.
• بلندی درختچه های بعضی از گونه ها، زیادتر و در عده ای، کمتر است.
• رنگ میوه نیز تفاوت دیگری است که در گونه های مختلف دیده می شود. به طوری که در بعضی ها سبز، در برخی خاکستری و در تعدادی از گونه ها قرمز است.
• حاشیه برگها در بعضی از گونه ها، صاف و در عده ای دیگر، دندانه دار است.
• شکل برگها در برخی، بیضی کامل و در عده ای از گونه ها، گرد است.
• میوه های بعضی از گونه های آن هسته دارند و برخی بی هسته اند.
• انواعی از بوته های زرشک وجود دارند که تمام سال سبزند و انواع دیگر، در پاییز برگ می ریزند.

زرشک در بیرجند و اطراف آن به صورت اهلی، کاشته شده و هم اکنون باغهای وسیع و چندین هکتاری در این نقاط، باهدف بهره برداری کشاورزی و اقتصادی، وجود دارند.