برداشت زرشک
در صورت مراقبت کافی نهالهای زرشک هنگام رشدشان، در سن 3 تا 4 سالگی محصول دادنشان را شروع می کنند و هر بوته زرشک که کاملاً به بار نشسته باشد، می تواند 10 تا 15 کیلو محصول بدهد. گرده افشانی زرشک به وسیله حشرات از جمله زنبورعسل انجام می شود. زرشک معمولاً روی شاخه های پارساله میوه می دهد.
بهترین زمان برداشت، وقتی است که دانه های زرشک کاملاً یکنواخت قرمز شده باشند و این معمولاً اوایل پائیز است. برداشت آن با دست به دلیل وجود خارهای فراوان در بوته، دشوار است. برای این کار سفره ای زیر درختچه پهن کرده و با یک چوب دستی دراز ضرباتی آهسته به تک شاخه ها وارد می کنند تا هم میوه ها روی سفره بیفتند و هم شاخه ها، صدمات زیادی نبینند.
پس از چیدنش را معمولاً خشک و به بازار و یا بازارهای خارجی برای صادرات عرضه می دارند. رنگ میوه ها در دوران رشدشان نخست، سبز بعد، قرمز و در آخر سیاه است.
آبانماه معمولاً زمان برداشت محصول زرشک است. در صورتی که بارانهای پائیزی اجازه دهند هرچه دیرتر محصول را برداشت کنند بهتر است زیرا میوه شیرین تر و خوشمزه تر می شود. میوه نارس، کمی گس است.
روش برداشت همانطوری که در قبلاً هم گفته شد، دست چینی و ترکه زنی است. دستچینی از هر لحاظ بهتر از ترکه زنی است.
زرشک در چهار سال اول محصول زیادی نمی دهد. از سال پنجم، نخستین محصول نسبتاً اقتصادی آغاز می شود، در سال هفتم، میانگین محصولش به 2 تن در هکتار میرسد. با بالا رفتن سن درخت مقدار محصول درختچه های زرشک نیز زیادتر میشود. بیشترین اندازه باردهی آنها، از چهارده سالگی شروع شده و تا 25 سالگی ادامه می یابد. دوره بازدهی زرشک حداکثر تا 85 سالگی است. در بیرجند و قاین درختچه هایی وجود دارند که با وجود سن بالایشان، هنوز به اندازه کافی میوه میدهند.
طبق میانگین به دست آمده، درختچه های پنجساله یک کیلو، هفت ساله هفت کیلو و دوازده ساله بیست کیلو محصول می دهند. از هر 4 کیلو زرشک تازه یک کیلو زرشک خشک دست می آید. بهای هر کیلو زرشک از سایر میوه ها خیلی گرانتر است. پس از چیدن زرشکها را روی پارچه ریخته و در آفتاب خشک می کنند. امکان خشک کردن آنها به کمک خشک کنهای ماشینی هم وجود دارد.
زرشک خشک شده را در کیسه های بافته شده از نخ پنبه می ریزند و در محیطی خشک و دور از رطوبت، در گرمای 3 تا 5 درجه نگهداری می کنند.
روال عادی محصول دهی زرشک در جنوب خراسان این است که هر 2 سال یک بار محصول می دهد ولی نباید این طور باشد چون بر خلاف طرز محصول دهی متعارف همه میوه ها است. باید دلیل آن را جویا شد و راههای بهتر و همه ساله کردن محصول، بررسی شود.