خرید نهال

اهداف اصلاح مرکبات

هدف‌های مورد نظر در اصلاح مرکبات به ویژگی‌های درخت (پایه و پیوندک) مربوط می‌شود. به طور کلی باغداران ترجیح می‌دهند که رقم اصلاح شده تا حد امکان تاجی فشرده و کوتاه داشته و پرمحصول باشد. در مقابل تنش‌های زنده و غیرزنده مقاوم، با شرایط مختلف کشاورزی و اقلیمی سازش پذیر و تا حد امکان، دارای میزان کمتری از گرانوله شدن گوشت میوه باشد. همچنین از نظر زمان رسیدن محصول، نیاز به ارقام مختلف زودرس، میان‌رس و دیررس وجود دارد. پایه نیز باید با شرایط مختلف خاکی و اقلیمی سازگار و در مقابل امراض پیوندک و ریشه مقاوم و به میزان زیادی با پیوندک سازگار باشد. به کارگیری روش های مختلف به نژادی، لازمه‌ی نیل به این اهداف است.

به طور معمول اغلب محصولات باغی و تقریباً تمام محصولات میوه‌ای از جمله مرکبات، به صورت غیرجنسی تکثیر می شوند. بسیاری از این محصولات به طور منظم گل می‌دهند، برخی گل‌دهی کمتری دارند و بعضی گل نمی‌دهند، اما مرکبات گلدهی، و میوه دهی و تشکیل بذر منظمی دارد. برای پرهیز از اثرات سوء تفرق ژن‌ها و نوترکیبی ژنتیکی که هر دو از عواقب اجتباب‌ناپذیر ازدیاد جنسی هستند، مرکبات به طریق غیرجنسی تکثیر می‌شود و رد بین درختان میوه از این لحاظ یکی از موارد استثنا محسوب می‌شود؛ زیرا به دلیل حضور جنین‌های نوسلار (خورشی) که در اغلب ارقام مرکبات دیده می‌شود، بدون وجود اثرات سوء، از طریق بذر تکثیر شده و گیاهانی شبیه به اصل (True-to-type) تولید می‌نماید. به این ترتیب ژنوتیپ یک فرد حفظ خواهد شد که مزیت اصلی ازدیاد غیرجنسی است.

تقریباً تمام محصولاتی که به طریق غیرجنسی تکثیر می‌شوند دارای خصوصیات زیر هستند:

الف- طبیعت چندساله دارند؛

ب- گل‌دهی و تشکیل بذرشان دچار کاهش می‌شود که البته مرکبات اینگونه نیستند؛

ج- عموماً دگرگرده افشان هستند؛

د- شدیداً هتروزیگوس بوده و با تکثیر جنسی دچار اثرات سوء ناشی از تفرق ژن‌ها، نوترکیبی و خویش‌آمیزی (Inbreeding) می‌شوند؛

ز- حضور همسانه‌ها (Clone) به عنوان نتاج غیرجنسی یک گیاه منفرد، امری ناگریز می‌باشد.