خرید نهال

تنوع مرکبات در درون یک همسانه

تنوع ژنتیکی در درون یک همسانه ممکن است ناشی از جهش‌های رویشی (سوماتیکی)، اختلاط‌های مکانیکی و ازدیاد جنسی گاه و بیگاه باشد. در مرکبات جهش‌های رویشی و تکثیر جنسی دو دلیل عمده‌ی این تنوع هستند.

جهش‌های رویشی یا جوانه‌ای(Bud sports) مرکبات

جهش‌ها در مرکبات به شکل جهش‌های جوانه‌ای و شمیر(Chimera) یا بافت ناهمسانی هستند. اغلب ارقام مرکباتی که امروزه کشت و کار می‌شوند نتیجه‌ی برنامه‌های اصلاحی برنامه ریزی شده نیستند بلکه حاصل انتخاب جهش‌های جوانه‌ای یا نهال‌های بذری تصادفی هستند. جهش‌های جوانه‌ای فرصت خوبی را برای انتخاب همسانه‌های جدید و مطلوب، فراهم می‌کنند و این فرآیند گزینش را «انتخاب همگروهی» (Clonal selection) می‌نماند. این نوع انتخاب مستلزم حضور تعداد زیادی گیاه در ناحیه‌ای وسیع است تا افراد مجرب و تعلیم دیده بتوانند صافت را رؤیت کنند و جهش‌های جوانه‌ای را تشخیص دهند.

تکثیر جنسی مرکبات

ازدیاد جنسی منجر به تفرق ژن‌ها و نوترکیبی ژنتیکی می‌شود. لذا دانهال‌های به دست آمده از لحاظ ژنوتیپی با گیاه مادری خود متفاوت هستند.

همسانه‌ها از نظر تئوری همیشگی و فناناپذیر هستند، اما ظرفیت حیاتی محدودی دارند و قدرت و باردهی آن‌ها کم می‌شود. این پدیده را «انحطاط همسانه‌ای»( Conal degeneration) می‌نامند. این اثر ممکن است ناشی از جهش (زیرا که جهش فرایندی بازگشت کننده است) یا حاصل بروز بیماری‌های باکتریایی یا ویروسی باشد. در مرکبات می توان با بهره‌گیری از کشت جنین های نوسالار و یا از طریق تکنیک پیوند نوک شاخه (Shoot Tip Grafting (STG)) در محیط درون شیشه‌ای بر بیماری‌های ویروسی غلبه کرد، اما کنترلی روی موجودیت جهش‌های طبیعی وجود ندارد.