ژنتیکت جنس Citrus و جنسهای وابسته
جنس Citrus و جنسهای وابسته به آن متعلق به زیرخانوادهی Auraratioideae از خانوادهی Rutaceaea هستند. ویژگیهای اصلی گونههای این خانواده عبارتند از:
- حضور غدد روغنی در پوست میوه ؛
- قرار داشتن تخمدان روی صفحه گلی ؛
- وجود نقاط بلورین و شفاف در برگها؛
- داشتن تمکن محوری در تخمدان.
جنسهای Citrus، Poncirus و Severinia همگی دارای ۱۸ = n ۲ هستند. هر چند که برخی تریپلوئیدها، تتراپلوئیدها و هگزاپلوئیدها نیز به مقدار کمتر در میان آنها دیده میشود. اندازهی کروموزومهای مرکبات کوچک و متغیر و انحرافات کروموزومی نیز در آنها کاملاً معمول است. باروری دانهی گرده در گونههای مختلف جنس Citrus وضعیتهای گوناگونی دارد. خودناسازگاری (Self incompatibility) در ارقامی مانند پوملو؛ کلمانتین، اورلاندو تانجلو، مینئولا تانجلو، سوکگا (Sukega) ، رابینسون و فایرچایلد (Fairchild) دیده میشود. مینئولا تانجلو دگرناسازگاری (Cross incompatibility) نیز دراد. به طور کلی دورگهای بین ارقام خود ناسازگار نیز خود ناسازگاری دارند و برخی از آنها ممکن است. اگر ناسازگار هم باشند. تلاقی هایی مثل نارنگی × گریپفروت تولید نتاج قوی خواهد کرد. در حالی که تلاقیهای نزدیکتر مانند پرتقال روبی × والنسیا یا لیموی اورکا × لیسبون منجر به تولید دانهالهای ضعیفی میشود. ویژگی سه برگچهای بودن بر حالت تک برگچهای غالب است. لذا در برنامه های دورگگیری، والدینی که برگهای سه برگچهای دارند عموماً به عنوان والد پدرى در نظر گرفته میشوند تا دانهال های دورگ در نتاج قابل تشخیص باشند. تولید جنینهای رویشی صفتی است که از توارث سادهای برخوردار بوده و برای تولید پایههای مطلوب باید حداقل یکی از والدین در بذر خود، جنین های نوسالار بیشتری داشته باشد. مقاومت به بیماری، مقاومت به نماند و تحمل به شوری درجات متغیری از توارث را در گونه های مختلف جنس Citrus و جنسهای وابسته به آن نشان میدهند.
تولید جنین های رویشی مانعی بزرگ در برنامههای اصلاحی است، اما سلکسیون ها که جنین رویشی بسیار زیادی دارند، به ایجاد باغ های یکنواخت پیوندی روی پایه های بذری عاری از بیماری کمک می کنند. علاوه براین، بسیاری از دورگهای طبیعی از طریق جنین رویشی دائمی شدهاند که به نوبهی خود در ردهبندی مرکبات در سطح گونهها، عامل مهم اختلال محسوب میشود.
مدتهاست که جنس پونسیروس برای پیوندکهای ارقام مختلف مرکبات، به عنوان پایه مورد استفاده قرار میگیرد. Eremocitrus که در برابر سرما مقاوم است اگرچه اهمیت تجاری ندارد اما در برنامه های اصلاحی مرکبات، به منظور افزایش تحمل خشکی و سرما در نتایج جنسی، به عنوان یکی از والدین مورد استفاده قرار میگیرد. از این جنس همچنین به عنوان میان پایه نیز استفاده میوشد.
برخی از گونه های Microcitrus مانند M. autstralis در برابر نماتد حفار (Radophilus citrophilus) و قارچ Phytophthora مقاوم هستند.