تربیت و هرس درختان آلو
مزایای هرس و تربیت
مزایای هرس و تربیت درختان آلو به شرح زیر است.
- افزایش اندازه و کیفیت میوه
- تحریک نمو جوانه گل در کل تاج درخت
- افزایش قدرت درخت و تحریک نمو شاخه های میوه ده
- کاهش تمایل به سال آوری
- کاهش بروز و انتشار بیماری
- تسهیل عملیات باغبانی مثل تنک، انواع سم پاشی کود و سم و برداشت میوه
لو و گوجه مانند سیب و گلابی به هرس دقیق نیاز ندارند، اما هرس چوب قدیمی تضمینی برای داشتن محصول بیشتر است. از هرس آلو در فصل زمستان باید اجتناب کرد، زیرا ریسک بروز بیماری برگ نقره ای را که درختان میوه هسته دارد مستعد آن می باشند، افزایش می دهد. بهترین زمان هرس و تربیت برای درختان جوان اواخر زمستان و اوایل بهار ( تربیت) و برای درختان مسن تر اواسط تابستان ( هرس سبز) است.
روش های تربیت درختان آلو و گوجه
شکل هرمی (Pyramidal)تربیت آلو و گوجه
درختان تربیت شده به فرم هرمی برای مقابله با پرندگان سودمند است. درختان پیوند شده روی پایه سنت جولین A، 4/2 متر و روی پایه پیکسی، 8/1 متر خواهند بود.
در این روش نهال در سال اول از حدود 60 سانتی متر بالای سطح خاک برش می خورد . برش باید درست در بالای جوانه انجام شود و نیز باید اطمینان حاصل نمود که حداقل سه تا چهار جوانه در زیر محل برش باقی بماند.
در سال دوم ساقه اصلی در ارتفاع 45 سانتی متری بالای شاخه برش خورده و حدود پنج شاخه جانبی نیز در ارتفاع 25 سانتی متری برش داده می شود.
در سال سوم ، ساقه اصلی در ارتفاع 45 سانتی متری بالای شاخه برش خورده و حدود سه شاخه رشد کرده در زیر محل برش نیز در طول 24 سانتی متری قطع می شوند. این فرم بیشتر برای درختان غیر از مثمر به کار می رود، اما روش اسپیندل که مشابه این روش است رای درختان میوه دار و هسته دارد مناسب است. تفاوت فرم اسپیندل با روش هرمی در این است که در فرم اسپیندل به درخت اجازه داده نمی شود که از ارتفاع مشخصی بلند تر شود و هر سال رشد آن کنترل می شود.
شکل شلجمی (Modified leader)تربیت آلو و گوجه
این شکل بیشتر در میوه کاری و برای محدود کردن ارتفاع درخت و گستر ده نمودن تاج آن ( در درختانی مانند گلابی، بعضی از انواع سیب، زردآلو، الو ، بادام، گردو، خرمالو، پسته و غیره ) به کار می رود. در این روش پس از کشت نهال در زمین ، سر آن را در فاصله ای حدود 120 سانتی متری زمین قطع می سازند. است نهال در سال بعد تولید تعدادی شاخه فرعی می کند که در زمستان تعدادی از آنها را که از رشد چند جوانه بالایی حاصل شده و زاویه بسته و رشد عمودی دارند حذف و از بین بقیه دو تا پنج شاخه را که با تنه زاویه نزدیک به عمود داشته ، در اطراف تنه اصلی واقع شده و با یکدیگر 30-20 سانتی متر فاصله عمودی داشته باشند به عنوان شاخه های اصلی درخت آینده انتخاب و بقیه را از تنه قطع می کنند. در این شکل تربیت هیچ شاخه ای مداوماً حالت پیشاهنگ به خود نخواهد گرفت و به مجرد این که شاخه ای بر دیگران مسلط و از آنها بزرگتر شد باید سر آنها را قطع و نقش پیشاهنگ را به شاخه دیگری واگذار کرد. این طرز تربیت باعث می شود که درخت در تمام جوانب خود دارای شاخه های قوی بشود . شاخه ها بتوانند محصول زیادی تولید کرده و در برابر وزن آن و نیز فشارهای خارجی به راحتی مقاومت کنند.
شکل جامی ( مرکز باز ) (Open center)تربیت آلو و گوجه
این شکل فاقد شاخه پیش آهنگ است و در هنگام انتخاب شاخه های اصلی، فاصله عمودی ان ها با یکدیگر کمتر و حدود 15-10 سانتی متر در نظر گرفته می شود. چنین شاخه هایی پس از اینکه رشد کردند و قطور شدند فواصل بین را پر خواهند کرد و چنین به نظر خواهد آمد که همگی از انتهای تنه منشعب شده اند . شکل جامی بیشتر بزای هلو و آلوی ژاپنی و گاهی اوقات برای بعضی از ارقام سیب و بادام بکار می رود. حسن این شکل باز بودن قسمت مرکزی تاج و نفوذ نور کافی به داخل آن می باشد . مهم ترین عیب این روش آن است که محل اتصال شاخه های اصلی به تنه به دلیل تراکم آن ها نسبتاً ضعیف است و همیشه این خطر وجود دارد که در اثر وزن میوه و فشار ناشی از برف و یخ زمستانه ، تنه یک یا چند شکاف از وسط بردارد و درخت از بین برود.
روش بادبزنی (Fan)تربیت آلو و گوجه
ایجاد شکل بادبزنی نیاز به دیوار یا حصار با سیم افقی ثابت به طول 15 سانتی متر دارد. در فصای کم ، محصول خوبی حاصل می شود.
در اکثر درختان آلو و گوجه تا 12 سال پس از کاشت، هرس اثر چندانی روی تشکیل میوه انها ندارد. در درختان آلو و گوجه شبیه گیلاس، میوه به صورت جانبی روی مهمیزهای کوتاه تشکیل می شود و با افزایش سن درخت و شلوغ شدن مرکز درخت، بایستی تعدادی از شاخه های را حذف نمود تا نور بیشتری به مرکز درخت تابیده شود. سربرداری شاخه های بارور در بعضی از ارقام که تولید محصول زیاد می نمایند، باعث جلوگیری از شکسته شدن شاخه ها می شود. برش ها باید به درستی انجام شود و برش های بزرگ باید با چسب زخم پوشانده شوند. شاخه های مرده و بیمار نیز باید حذف گردند.
در هنگام حذف کامل شاخه ها ، باید دقت داشت که هر چه زاویه ای که شاخه با تنه و یا شاخه حامل خود می سازد به قائمه نزدیک تر باشد این شاخه ها قوی تر بوده، رشد بهتری خواهد نمود و چنین زاویه ای در مقابل وزن میوه و فشار های خارجی نیز مقاومت بیشتری خواهد داشت . بنابراین در هنگام هرس باید در درجه اول شاخه هایی حذف شوند که با تنه و یا شاخه حامل خود زاویه بسته تری می سازند و در نتیجه ضعیف تر هستند.
شاخه هایی با زاویه تنگ به خاطر ضخامت کم پوست و نحوه تشکیل پارانشیم چوب در محل انشعاب ضعیف تر هستند.