خرید نهال

آفات مهم آلو و گوجه

نظر به اهمیتی که میوه در سلامت و تغذیه دارد و اهمیتی که در صادرات کشور دارد، همچنین سرمایه گذاری سنگینی که در طی چندین سال برای احداث و پرورش باغ انجام می شود، سلامت درختان میوه و مبارزه با بیماری ها و آفات ان بسیار مهم است. خصوصاً مبارزه شیمیایی که در مورد گیاهان زراعتی کمتر اهمیت دارد، ولی در مورد درختان میوه به علت ارزش اقتصادی که درختان میوه دارند، بیشتر مورد توجه است.

هر گونه اسیب به درختان میوه باعث مشکلات اقتصادی زیادی می شود. در درختان میوه عامل بیماری با افت روی درخت مستقر است و چون چند ساله هستند، عامل بیماری روی آن باقی می ماند و بقا پیدا می کند. همچنین بعد از مدتی عامل بیماری یا آفت روی درخت تکثیر می یابد و مقاوم می شود و کار مبارزه با ان سخت تر خواهد شد.

در زیر به تعدادی از مهم ترین آفات و بیماری های آلو . گوجه اشاره شده است.

شته آرد آلود آلو (Hyalopterus pruni)

این شته به تعداد زیاد در فصل بهار در زیر سطح برگ تجمع پیدا می کند و باعث خمیدگی برگ ها و توقف رشد آنها می شود. در نتیجه رشد درخت کند شده و قند میوه نیز کاهش می یابد.

کاربرد سولفات روی 36 درصد در اوایل تا اواسط مهر، روی لازم برای درخت را فراهم کرده و ریزش برگ را تسریع می کند . به این ترتیب چرخه زندگی آفت مختل می شود. تعداد زیادی دشمنان طبیعی وجود دارند که از این شته تغذیه می کنند ، هرچند کاربرد این دشمنان طبیعی برگ ها را از حالت خمیدگی خارج نمی کند. Aphidius transcaspicus  به عنوان پارازیت این افت معرفی شده است.

کرم آلو (Cydia funebrana)

در اکثر مناطق کشور انتشار دارد. از آفات مهم درختان میوه هسته دارد شامل انواع آلو، گوجه، هلو و زردالو و گیلاس ، آلبالو و قیسی می باشد. به الو سیاه خسارت زیادی می زند. لاروهای این آفت علاوه بر میوه ممکن است جوانه ها را نیز مورد حمله قرار دهند. خسارات عمده آن شامل تغذیه لارو از گوشت یا پریکارپ میوه می باشد. میوه های کرم زده در صورتی که لارو میوه را ترک کرده باشند محتوی توده متراکم فضولات سیاهرنگ آن می باشد. بر اثر عکس العمل اپیدرم میوه ضمغی از ان بیرون می آید که یکی از علائم تشخیص میوه های آلوده می باشد. این میوه ها اکثراً ریزش می نمایند.

این حشره یک افت کلیدی روی گوجه و آلو می باشد. در نقاط گوجه و الو کاری مهم کشور باید طبق برنامه دقیقی که در قالب پیس آگاهی طرح ریزی می گردد با آن مبارزه نموده می توان سم پاشی بر علیه مهم ترین افت آلو و گوجه را نیز بر اساس مبارزه با این حشره تنظیم نمود و به عبارت دیگر با مبارزه بر علیه این آفات سایر حشرات مهم این دو میوه زیر پوشش سم برد. البته حشراتی نظیر زنبور گوجه Hoplocampa minutalecanium coryli  ، شپشک آسیایی Tecaspis asiatica و حتی شته های Hyalopterus pruni  و Pierochloroia es persioae را با مبارزه با نسل اول این آفت تلفیق نمود. زمان مبارزه با کرم آلو را می توان بر اساس تخم گذاری حشره و مشاهده اولین تفریخ تخم ها پی ریزی نمود. اکنون که تله های فرومونی برای پیشگیری و نوسان جمعیت این حشره به بازار آمده است، می توان با استفاده از داده های آن و روشن شدن شروع و پایان نسل ها و طبیعتاً با کمک گرفتن از شروع تخم گذاری حشره ( یا مشاهدات عینی ) زمان های مبارزه را مشخص نمود. در زمینه استفاده از پارازیتوئیدها باید گونه های موجود از جنس تریکو گراما را جهت کنترل نسبی این حشره حمایت نمود.

کنترل شیمیایی را می توان با فوزالین ( زولون ) EC35% و 5/1 در هزار ، آزینفوس متیل (گوزاتیون) EC20% و 2 در هزار، دیازینون EC60% و ا در هزار، دیازینون WP40% و 5/1 در هزار ، اتریمفوس (اکامت) EC50% و ا در هزار ، آزینفوس متیل WP20% و 2در هزار انجام داد.

سوسک سرشاخه خوار رزاسه (Ospheranteria coerulescens)

در اکثر مناطق میوه خیز کشور وجود دارد. به انواع درختان میوه خانواده رزاسه یعنی سیب، گلابی، به، گیلاس، هلو، زردآلو، بادام، آلو، گوجه، آلبالو، زالزالک، به ژاپنی، رز، سنجد و حتی به نرک درختان سیب ، هلو و زردآلو حمله نمی نماید. لاروهای این حشره در شاخه های نازک بید و نارون نیز مشاهده شده است. خسارات اصلی مربوط به لاروهای این افت است که تغذیه از قسمت مرکزی شاخه ها ئ ایجاد کانال هایی در آن موجب قطع شدن آوندها و مختل شدن جریان شیره نباتی شده و در نتیجه برگ ها و شاخه ها پلاسیده و سپس خشک می گردد.

تعدادی از زنبورهای خانواده Chalcididae ، Torymidae و Ichneumonidae از پارازیت های این حشره به شمار می روند، اما Xorides coroyrensis از خانواده Ichneumonidae به عنوان پارازیتوئید لارو بیشتر از بقیه گونه ها فعال می باشد.

اگر به آب معنی وسیع تری بدهیم یعنی میزان رطوبت نسبی هوا را نیز مشمول آن بدانیم در آن صورت آب مهم ترین عامل جلب حشرات چوبدار در کشور ما خواهد بود. اگر آب کم باشد گذشته از این که خود آن به عنوان یک عنصر بسیار مهم حیاتی به حد کافی در اختیار گیاه قرار نمی گیرد، بلکه جذب مواد غذایی لازم در خاک نیز دچار اختلال و اشکال می شود. آفتاب فراوان کشورمان یکی از عواملی مؤثر در شدت حمله حشرات چوبدار است. افتاب در دو جهت بسیار مشخص عمل می نماید. یکی این که با حرارت زیادی که در نسوج گیاهی ایجاد می کند حشرات چوبدار را به طور کلی حرارت دوست هستند جلب می نماید، دوم این که موجب تبخیر سطحی شدید در گیاه و خاک شده و در جریان عادی شیره گیاهی و اعمال فیزیولوژیک گیاه اختلال ایجاد می کند و در نتیجه موجب جلب حشرات چوبدار می گردد. بنابراین آبیاری منظم به موقع تأثیر به سزایی بر این حشرات دارد. تقویت رخت و خاک ان و هرس و معدوم نمودن شاخه های آلوده، چون لاروهای در حال رشد در درون شاخه ها از بین می روند.

زمانی سموم سیستمیک اثر می کند که لارو در مرحله سنین اولیه باشد. این حشره به شدت به گل های سفید جلب می گرددو به تعداد زیادی روی گل های سفید رنگ به ویژه ازمک (Cardaria druba) به شکل گروهی دیده شده است. بدین معنی که می توان از گل های جذب کننده این آفت رای جمع آوری حشرات کامل بهره برد و آن ها را نابود نمود.

زنبور سیاه گوجه (Hoplocampa minuta)

به درختان آلو، گوجه و زردآلو ندرتاً گیلاس حمله می نماید. لارو از مغز و هسته آن هاتغذیه نموده و موجب ریزش میوه می گردد. گوجه های زودرس و آلوچه به این آفت حساس می باشند. بیل زدن و زیر و رو کردن خاک اطراف درختان برای مقابله با لاروهای زمیتان گذران و کاشت واریته های مقاوم در کنترل افت دخیل است.

در صورت لزوم پس از ریزشسه تا چهار گلبرگ استفاده از اندوسولفان EC35% و 5/1 در هزار 2، دیازینون WP40% و 1 در هزار و فوزالن EC35% و 5/1 در هزار توصیه می شود.

سرشاخه خوار هلو (Anarsia lineaella)

در اکثر استان های کشور انتشار داشته و از آفات مهم درختان هلو، بادام ، زردآلو و آلو است. همچنین به قیسی، زالزالک . ازگیل نیز خسارت می زند. خسارات ان در درجه اول رو انواع زردآلو می باشد. لاروها این حشره در اوایل بهار غالباً داخل سرشاخه ها شده و باعث خشک شدن آنها و ایجاد سرشاخه های فرعی می گردند. در نسل بعد وارد میوه هلو، بادام و آلو شده و همراه با کرم سیب و کرم آلو موجب از بین رفتن آن ها می گردند.

جمع آوری میوه های آلوده ریخته شده و معدوم کردن آنها چه در نسل زمستانی و چه در نسل اول تابستانی، همچنین هرس بهاره درختان قبل از کامل شدن دوران تغذیه لاروهای داخل شاخه در کاهش جمعیت افت بسیار مهم است.

استفاده از فرمون جنسی برای تعیین تاریخ دقیق سم پاشی بسیار مفید است. بهترین زمان سم پاشی برای نسل اول در مرحله صورتی شدن و مرحله ریزش گلبرگ ها و در نسل دوم در اواسط تیر ماه است که در این موقع میوه های قیسی تازه شروع به تغییر رنگ نموده اند.

به عنوان مبارزه شیمیایی از سموم نفوذی مانند دیازینون استفاده می شود.

لیسه میوه (Yponomeuta padellus)

درختان مورد حمله این لیسه شامل سیب، گوجه، زردآلو، قیسی، زالزالک ، گلابی ، ازگیل، به ، آلو، بادام و برخی درختان غیر مثمر می باشد. طرز زندگی و طرز خسارت آن شبیه لیسه سیب می باشد ولی اختلاف عمده که در زندگی آن دیده می شود به شرح زیر است:

• پروانه لیسه میوه زودتر از لیسه سیب شروع به پرواز می کند.
• در لیسه میوه ، لارو ها از زیر پولک زمستانه که بیرون آمدند به صورت مینوز داخل بافت پارانشیم برگ نمی شوند، بلکه در روی برگ های جوان پراکنده شده ، مشغول بستن تار و تغذیه می گردند.
• لاروهای لیسه میوه تک تک در قسمت های مختلف دخت به خصوص بین برگ ها در پیله سفید رنگ به شفتره تبدیل می شوند و پیله ها برخلاف لیسه سیب به طور متراکم در نزدیکی هم قرار ندارند.

به منظور مبارزه شیمیایی استفاده از مالاتیون EC57% و 2 در هزار و آزینفوس متیل ( گوزاتیون) EC20% و 2 در هزار پس از متورم شدن جولنه ها و درست قبل از باز شدن گل ها قابل توصیه است.

آسیب حیوانات به تنه درخت

حیوانات علف خوار مثل خرگوش ، آهو و یا گراز می توانند از پوست تنه زا جویده و به درخت اسیب برسانند. برای جلوگیری از خسارات این جوندگان باید در فصل زمستان تنه درخت را با گونی و سیم پوشاند.

بیماری های آلو

غربالی درختان میوه هسته دارد

بیماری غربالی روی درختان زردآلو ، هلو، شلیل، گیلاس، آلبالو، گوجه، آلو و بادام مشاهده می شود. این بیماری در مناطقی که رطوبت نسبی در آن ها بالاست دیده می شود.

علائم بیماری غربالی درختان میوه هسته دار در میوه و شاخه های جوان مشاهده می شود، بسته به میزان شدت بیماری ، علائم در این اندام ها متفاوت است. لکه های برگ در ابتدا کوچک و ارغوانی شده، به تدریج بزرگتر شده و قطر شان به 10-3 میلی متر رسیده و رنگشان متمایل به قهوه ای می شود. لکه های روی برگ در هوای گرم و خشک از پهنک برگ جدا شده، می ریزند و برگ سوراخ سوراخ (غربالی) می شود. بلاست و مرگ جوانه ها نیز که گاهی همراه با تشرح صمغ است از دیگر علائم بیماری می باشد.

عامل اصلی بیماری غربالی درختان میوه هسته دار در بیشتر مناطق دنیا قارچ Wilsonomyces carpophilus گزارش شده است. اما در برخی مناطق به ویژه نواحی خنک و سردسیر ویروس PNRSV و باکتری های PSS و PV نیز باعث غربالی درختان میوه هسته دار می شوند. این عوامل بیماری زا در شانکرهای موجود روی شاخه ها و جوانه ها زمستان گذرانی می کنند.

به دلیل ویروس PNRSV یکی از عوامل بیماری غربالی می باشد ، بهترین روش کنترل آن استفاده از نهال سالم و گواهی شده می باشد. همچنین از درختان سالم به عنوان درخت مادری برای تهیه پیوندک استفاده می شود.

سمپاشی درختان در پاییز و بهار با مخلوط بردو دو درصد، یا با یکی از قارچ کش های آلی مانند کاپتان، ایپرودیون، زیرام و کلروتالونیل در کنترل بیماری ناشی از قارچ W. carpophilus موثراست. زمان سمپاشی در پاییز هم زمان با خزان برگ ها و در بهار حدود دو تا سه هفته بعد از ریزش گلبرگ ها است.

شانکر سیتوسپورایی درختان میوه هسته دار

بیماری شانکر سیتوسپورایی درختان میوه هسته دار در مناطق سرد و کوهپایه ها شیوع دارد. روی انواع هسته داران شامل گیلاس، زردآلو، هلو، شلیل، آلو، گوجه و بادام گزارش شده است. این بیماری به شانکر دائمی (Perennial Canker) درختان میوه هسته دار معروف است.

علائم بیماری روی سرشاخه ، شاخه های قطور و تنه درخت دیده می شود و روی شاخه ها و تنه درخت شانکر ایجاد می کند . پوست قسمت های مبتلا کمی تیره تر و فرورفته تر و به تدریج اندازه آن ها بزرگتر شده  و به شانکر تبدیل می شود. اطراف شانکر ها گاهی صمغ (انگم) ترشح می شود. روی پوست شاخه های قطور و تنه درخت برجستگی هایی ایجاد می شود که اگر پوست را کنار بزنیم در زیر پوست استرومای قارچ به صورت دیسک سفید تا تیره رنگ دیده می شود. در شرایط مرطوب پیکنیدیوسپورهای قارچ به صورت لعاب قهوه ای شفاف از محل شانکر ها خارج می شود که از نشانه های بارز بیماری است. گاهی این بیماری باعث خشکیدگی و مرگ آنی شاخه ها و درخت (Apoplexy) می شود.

گونه هایی از Cytospora sp عامل بیماری شانکر دائمی درختان میوه هسته دار است. تحقیقات نشان می دهد که ایجاد عفونت از طریق روزنه های طبیعی و جوانه های سالم امکان پذیر نیست . ورود قارچ از طریق زخم هایی است که در اثر آسیب های مکانیکی ، سرما، گرما، هرس، تگرگ و تغذیه جانوران به وجود می آید ، یا آسیب هایی که هنگام برداشت محصول در اندام های چوبی درخت پیدا می شوند و یا ترک ، شکاف یا بافت مردگی ناشی از یخبندان و یا تابش اشعه خورشید ( آفتاب سوختگی زمستانه ) صورت می گیرد. پیکنیدیوورهای خارج شده که به صورت فتیله های عسلی رنگ می باشند با قطرات باران و وزش باد تکرار می شود.

روش های کنترل بیماری عبارت از جلوگیری از ایجاد صدمات مکانیکی و زخم در شاخه ها و تنه درختان ، تقویت درختان، رعایت اصول باغبانی و کنترل سایر آفات و بیماری ها، حذف شاخه های آلوده و شانکر و ضدعفونی محل هرس و شانکر با خمیر مخصوص محتوی 30% ماده موثر تیوفانات متیل با مخلوط بر دو غلیظ می باشد.

همچنین سمپاشی درختان با مخلوط بردو یک تا دو درصد در پاییز همزمان یا خزان درختان و در بهار پس از ریزش گلبرگ توصیه می شود. در صورتی که در پاییز بارش زود هنگام برف صورت گیرد که منجر به ایجاد زخم یا جراحات سطحی در درختان شود هرس شاخه های شکسته و سمپاسی درختان با مخلوط بردو 2% الزامی است.

پوسیدگی سفید ریشه درختان میوه هسته دار

پوسیدگی سفید ریشه یا پوسیدگی رزلینیایی دامنه میزبانی وسیعی دارد و گیاهان از جمله درختان میوه هسته دار ، دانه دار، مرکبات، پسته، زیتون، و مو می توانند مورد حمله این قارچ قرار گیرند. این بیماری در ایران روی انواع هسته داران از جمله آلو، هلو، بادام، گیلاس و زردآلو گزارش شده  است. پوسیدگی سفید ریشه به سهولت با نهال منتقل می شود و یکی از بیماری هایی است که در نهالستان بایستی مورد توجه قرار گیرد.

قارچ عامل بیماری به دو صورت، مرگ ناگهانی و زوال تدریجی در انواع درختان میوه ، بیماری ایجاد می کند. درختان آلو در سال قبل از مرگ گل و میوه بیشتری می دهند، در اواخر بهار و با شروع فصل گرما درختان مبتلا دچار مرگ ناگهانی ( سبز خشکی ) می شوند، برگ و میوه های جوان به صورت سبز خشک روی شاخه ها باقی می مانند. با خزان درختان سالم، برگ و میوه درختان آلو روی درخت به صورت خشک باقی می ماند و نمی ریزد. سطح ریشه های آلوده با لایه ای از ریسه های قارچ پوشیده می شود که ابتدا سفید است ولی به تدریج خاکستری رنگ می شود. نهال های مبتلا به این بیماری به آسانی از زمین کنده می شوند. اگر از ریسه های روی ریشه درخت اسلاید میکروسکوپی تهیه شود، ریسه های لوله لامپایی که از مشخصات بارز قارچ است دیده می شود.

شکل جنسی قارچ عامل یماری Rosellinia necatrix و فرم غیر جنسی آن Dematophora necatrix است. این قارچ از طریق تماس ریشه های آلوده با ریشه های سالم درختان مجاور، پخش قطعات ریشه های پوسیده عفونی، خاک، آب و نهال های عفونی انتشار می یابد. خاک های سنگین ، زه دار و غنی از مواد آلی شرایط مناسبی برای بیمارگر است.

استفاده از نهال سالم . گواهی شده، جلوگیری از کشت عمیق درختان میوه، حذف درختان آلوده و ضدعفونی ریشه نهال ها در محلول سم مانند توپسین ام یا ترکیبات مشابه توصیه می شود.

پوسیدگی قهوه ای درختان میوه هسته دار

بیماری پوسیدگی قهوه ای از هنگام گلدهی درختان تا رسیدن میوه ها شیوع دارد و بیشتر به درختان هلو، گیلاس، آلو ، زرد آلو و بادام حمله می کنند. این بیماری در مناطق شمالی کشور شایع است.

لکه های قهوه ای روی اندام های گل بروز می کند . در شرایط مرطوب نشانه های بیماری به صورت تشکیل لایه کندی های خاکستری روی اندام های گل دیده می شود. گل ها چروکیده و کاملاً خشک شده و دسته های گل خشکیده روی درخت آویزان میمانند. گاهی شاخه های جوان حامل گل ها نیز مبتلا شده و دچار سوختگی می گردند. میوه های نارس مورد حمله قرار نمی گیرند. روی میوه هایی که نزدیک به رسیدن هستند لکه های قهوه ای ظاهر شده که این لمه ها به سرعت در تمام گوشت میوه توسعه پیدا می کنند. به طوری که پس از مدتی میوه کاملاً پوسیده و در سطح آن لایه ای از کنیدی ها به رنگ خاکستری تشکیل می شوند. گاهی لکه های بزرگ روی میوه ظاهر شده و میوه به سرعت پوسیده ، قهوه ای و مومیایی شده و روی درخت آویزان باقی می ماند. چون لایه جدا کننده روی میوه ها و برگ های آلوده تشکیل نمی شود لذا این میوه ها روی شاخه باقی مانده و نمی ریزند. قارچ مونیلینیا (Monilinia) به عنوان عامل پوسیدگی قهوه ای درختان میوه در دنیا گزارش شده است.

بیمارگر به صورت ریسه در میوه های مومیایی و شانکر های روی شاخه ها زمستان گذرانی می کند، در بهار میسیلیوم ها کیندی تولید می کنند و کنیدی ها با باد و باران از منابع آلودگی اولیه به سایر درختان انتشار می یابد. آلودگی معمولاً از طریق زخم های ایجاد شده، در اثر عوامل جوی و حشرات، صورت می گیرد، میوه های رسیده تر حساسیت بیشتری به بیماری دارند هر چه بیشتر برسند در برابر بیماری حساس تر اند . ریسه قارچ در گوشت میوه  به سرعت رشد می کند. این بیماری بعد از برداشت و انبار نیز آلودگی و خسارت ایجاد می کند.

جمع آوری میوه های مومیایی و آلوده هرس و حذف شاخه های آلوده، جلوگیری از ایجاد صدمات مکانیکی و زخم شدن میوه و کنترل بیولوژیکی با استفاده از Baeillus subtilis توصیه می شود.

سمپاشی درختان در اوایل بهار برای جلوگیری از آلودگی اندام های گل و دو تا سه هفته قبل از رسیدن و برداشت میوه با یکی از سموم قارچ کش مانند کایتان، تیوفانات متیل، تریفورین یا تیرام به عنوان مبارزه شیمیایی مطرح است.

پژمردگی ورتیسیلیومی درختان میوه هسته دار

بیماری پژمردگی ورتیسیلیوم در نواحی معتدل دنیا پراکندگی وسیعی دارد و درختان میوه را در همه مراحل سنی آلوده می کند . بیماری بیشتر در باغ هایی که قبل از کشت درخت میوه، محصول زراعی حساس به قارچ عامل بیماری در آن ها کاشته شده یا درختان دارای پایه های حساس استفاده شده باشد و خاک دارای آلودگی بالا باشد بروز می کند.

قارچ عامل پژمردگی ورتیسیلومی دامنه میزبانی وسیع دارد و از انواع گیاهان زراعی و درختان میوه جداسازی و گزارش شده است. بادام ، زردآلو ، آلو و هلو به عنوان میزبان های مهم این قارچ در بین درختان میوه هسته دار هستند. خسارت اقتصادی این بیماری در برخی از مناطق دنیا بالاست.

در انواع درختان میوه هسته دار، علائم خشکیدگی سرشاخه ها ، ضعف و زوال تدریجی، زردی و ریزش برگ ها مشاهده میشود. گاهی خشکیدگی در یک سمت درخت به صورت تک شاخه دیده می شود، خشکیدگی ممکن است به صورت سبز خشک شدن مشاهده شود. قبل از بروز این علائم کوچک و فنجانی شدن برگ ها و سوختگی حاشیه برگ ها دیده می شود . شانکر های کشیده ای در روی ساقه اصلی در اطراف شاخه آلوده و همچنین به طور جداگانه روی تنه به وجود می آید. پوست سطح شانکر ترک خورده و ترشحاتی به برگ  قهوه ای تا سیاه از حاشیه لکه ها خارج می شود. پاجوش ها در پایین شاکر ها و در زیر بخش های مرده رد می کنند . شاخه هایی که در پایین این ناحیه هستند اغلب تولید برگهایی غیر عادی بزرگی می کنند . سطح خارجی چوب شاخه ها و تنه ، تغییر رنگ آوندها را نشان می دهند. تغییر رنگ معمولاً در آوند چوبی مشاهده می شود، ولی گاهی بیماری آنقدر پیشرفت می کند که تا مغز چوب نیز قهوه ای تا سیاه رنگ می شود. تغییر رنگ در ریشه های آلوده نیز قابل مشاهده است.

عامل پژمردگی ورتیسیلیومی درختان میوه هسته دار Verticillium dahlia kleb می باشد . بیمارگر از زخم های ریشه و طوقه وارد گیاه شده و با حرکت درون آندهای چوبی به اندام های هوایی می شود. قارچ اغلب در آوندهای چوبی سال جاری باقی مانده و علاوه بر حرکت در جهت عمودی و به طور شعاعی نیز گسترش می یابد. فعالیت قارچ در آوندهای چوبی موجب از کار افتادن و تغییر رنگ بافت های آوندی می شوند. هجوم مداوم قارچ به آوند ها موجب پیشرفت پژمردگی و خشکیدگی شاخه ها تا مرگ آن ها می گردد. مرگ گیاه طی 2-3 سال اتفاق می افتد، گاهی درختان بزرگ سال های زیادی دوام می آورند و هر ساله مختصر علائمی نشان می دهند و حتی ممکن است توسعه بشتر بیماری در آن ها در سالیان بعد مشاهده نشود. قارچ V. dahlia در حضور برخی نماتدهای بیماری زا گیاهی مانند نماتد مولد زخم (Pratylenchus) بیشتر است. به طوری که این نماتدها باعث کاهش رشد ریشه شده و حساسیت میزبان را افزایش می دهد . عبور اندام های تکثیری قارچ از سیستم گوارشی نماتد بیماری زایی آن را کاهش نمی دهد.

استفاده از نهال سالم و گواهی شده ، جلوگیری از کشت گوجه فرنگی، سیب زمینی و گیاهان خانواده لگومینوز در باغ های درختان میوه هسته دار و حذف درختان آلوده و ضدعفونی محل ریشه آلوده با فرمالین یا سموم مسی می تواند مفید واقع شود.

پوسیدگی فایتوفرایی طوقه و ریشه درختان میوه هسته دار

مهم ترین عامل زوال و مرگ درختان میوه هسته دار پوسیدگی طوقه و ریشه ناشی از عوامل بیماری زای خاکزی است. گونه های فایتوفترا در بین عوامل بیماریزا اهمیت ویژه ای دارند و از واکنش بیشتری برخودارند.

درختان آلو زودتر از درختان سالم خزان می کنند ، و شاخه ها دچار خشکیدگی می شوند. برگ درختان بیمار کم، اندازه ان ها کوچک، رنگشان سبز – زرد و میوه شان کوچک ، پررنگ و آفتاب سوخته است. شاخساره ها و شاخه های اصلی به تدریج با پیشرفت بیماری از بالا به پایین می خشکند. زوال درختان بیمار در اغلب موارد تدریجی است و خشک شدن آنها چندین فصل رشد طول می کشد، اما گاهی چند هفته تا چند ماه پس از روز اولین نشانه های بیماری می خشکند. نهال های خزانه و درختان جوان سریعتر از درختان مس از پای درمی آیند.

علائم اختصاصی این بیماری پوسیدی طوقه و ریشه است، که قسمتی از تنه تا سطح خاک و بخشی از ریشه علائم پوسیدگی نشان می دهد. پوست بافت آلوده طوقه از بین می رود و به رنگ قهوه ای در می آید، گاهی تغییر رنگ تا بافت چوب پیشروی می کند. همراه با فساد بافت ، شانکر نیز در محل آلودگی ظاهر می شود که در بیشتر اوقات همراه ا ترشح صمغ است. حاشیه شانکرها مشخص و واضح است، اگر بافت محل شانکر با چاقوی تیز تراشیده شود بافت های آلوده طیفی از رنگ های قهوه ای دارند، که به بافت های سالم و سفید رنگ منتهی می شوند. پوست و استوانه مرکزی ریشه های موئین درخت مبتلا به این بیماری به رنگ قهوه ای تیره تا سیاه درمی آید  تعداد ریشه های فرعی کاهش می یابد، بافت پوست ریشه های بزرگتر قهوه ای و فاسد می شود.

بروز وشدت پوسیدگی های فایتو فترایی درختان میوه هسته دار کاملا در ارتباط مستقیم بارطوبت خاک است .اگرخاک از اب اشباع باشد تولید و تخلیه و حرکت زنوسپورهای گونه های مختلف  فایتوفترا سریع می شود که این فرایند به حساسیت پایه وقدرت تحاجمی قارچ نیز بستگی دارد اغلب گونه های فایتوفترا شرایط تاریکی مرطوب واسیدی گونه  از از پراکنش  بیشتری برخورداراست .مقاومت پایه های درختان ph.cactorum میوه هسته دار دربرابر انواع فایتوفتراها متفاوت  است مدیریت ابیاری در مهار بیماری پوسیدگی طوقه وریشه ناشی  از گونه های فایتوفتراها بسیار موثر است.

به حداقل رساندن دفعات آبیاری وطول دوره اشباع خاک ازاب به ویژه در محدوده طوقه و ریشه به پیشگیری ازعفونت های فایتوفترایی کمک می کند زمین باغ باید به خوبی تسطیح شده و زهکشی مناسبی داشته باشد درخت هارا بایدروی مرزهای خاکی بلندتر از سطح خاک کاشت تاخروج اب خاک از اطراف تنه یقه و ریشه ان هااسان شود به طور کلی بایستی از رسیدن اب به طوقه درخت جلوگیری شود .کشت نهال در عمق مناسب وجلوگیری از نجمع خاک اضافی اطراف تنه درخت هنگام کشت نهال باید دقت شود که محل اتصال پایه و پیوندک همچنین طوقه بالاتر از سطح خاک قرار گیرد.روی نهال ها تاقسمتی که درداخل خاک بوده کاملا مشخص است و روی نهال ها نشانه ای از گل ولای وجود دارد که اسطلاحا داغ اب خزانه گفته می شود خط داغ اب    خزانه بایستی در سطح خاک قرار گیرد مشاهدات ما نشان میدهد اگر خاک اضافی اظراف تنه و طوقه درختانی که در اثر الودگی به گونه های فایتوفترا درحال زوال و مرگ هستند کنار زده شود و تهویه مناسبی در ریشه وطوقه درخت صورت می گیرد درمدت زمانی کمتر از یک ماه علایم بهبود دردرختان ظاهرمی شوند به طوری که در درختان مبتلا که گاهی خزانه کامل کردند برگ های جدید ظاهر می شود به نظر می رسد که خشک بودن طوقه وتابش نور خورشید شرایط را برای گونه های فایتو فترا نامساعد می کند کنترل شیمیایی:استفاده از قارچ کش  ها در کنترل درکنترل پوسیدگی های طوقه وریشه ناشی از فایتوفترا درمقایسه باسایر روش ها مشکل تر وپرهزینه تراست محلول پاشی یاگرنول پاشی قارچ کش های سمی مانند متالاکسیل در خاک و محلول پاشی فوزتیل آلمینیم روی برگ درختان تاحدی درجلوگیری ازبیماری موثر است.استفاده از مخلوط بردو-6   4%به صورت ضدعفونی طوقه درکنترل بیماری موثرمی باشد.

    شانکر باکتریایی درختان میوه هسته دار

شانکر باکتریایی یا گموز روی انواع درختان میوه درتمام دنیا  پراکنده شده است میزبان های مهم این بیماری شامل بادام زرد الو هلو گیلاس انواع آلو گوجه سیب و گلابی هستند این بیماری درمناطق خنک و با زمستان های نسبطا سرد اهمیت بیشتری دارد به این نوع بیماری بلاست جوانه بلاست شکوفه وخشکیدگی باکتریایی  سرشاخه ها نیز گفته می شود خسارت بیماری درسال هایی که بارندگی بهاره زیاد است بیشتر دیده می شود.روی تمامی اندام های هوایی گیاه علایم بیماری مشاهده می شود .علایم در جوانه ها و اندام های گل به صورت خشکیدگی وقهوه ای شدن بافت به همراه مرگ جوانه ها (بلاست)و اندام های گل دیده می شود.روی جوانه ها ترشح ضمغ(انگم)مشاهده می شود علایم دربرگ به صورت لکه های نکروز وغربالی است.لکه های غربالی در سطح میوه و مایع لزج درقسمت داخلی میوه مشهود است بافت شاخه وتنه در محل الودگی تغییر رنگ داده ونسبت به بافت سالم کمی گود تر است چنانچه پوست محل شانکر را برداریم رگه های قهوه ای در بافت زیر پوست در جهت فوقانی شانکر که نشانه پیشروی باکتر هاست دیده  می شود گل های آلوده حالت اب گز پیدا کرده رنگشان قهوه ای شده و پژمرده و خشک می شوند و روی سیخک اویزان باقی می مانند در برخی از درختان الوده در قسمت پایین گیاه و نزدیک طوقه پاجوش های فراوان رشد می کند

حداقل سه گونه باکتری زیر در ایجاد شانکر باکتریایی درختان میوه هسته دار و دانه دارنقش دارند

Pseudomonas syringae pv syringae

Pseudomonas syringae pv morosrunorum

Pseudomonas  viridiflava

باکتری های عامل بیماری زمستان را در جوانه ها و شانکرهای باقی مانده از سال قبل سپری می کنند . این باکتری ها به صورت اپی فیت(رست روی) درسطح گیاهان وجود دارند بامساعد شدن شرایط(بارندگی جراحات سطحی و زخم در اندام های گیاه)و افزایش جمیعت باکتری امکان ورود باکتری به بافت و ایجاد بیماری فراهم می شود بارندگی بهاره برای گسترش بیماری ضروری است.

این باکتری ها از گونه های مولد هسته یخ در گیاهان هستند و  جمیعت ان ها در اوایل فصل رویشی همزمان باگلدهی وتشکیل میوه های جوان افزایش می یابد. جمیعت ان ها با گرم شدن محیط کم می شود به طوری که درنمونه برداری های تابستان امکان جدا سازی باکتری ازبافت گیاه مشکل است. این باکتری ها علاوه بر میزبان های فوق روی انواع درختان میوه گیاهان زراعی وعلف های هرزبه صورت اپی فیت یا بیما ری زاوجود داردباکتری های بیماری زای گیاهی نفوذ فعال به داخل بافتمیزبان ندارند بنابراین زخم هاوجراحات سطحی به نفوذ باکتری کمک می کند شکستگی شاخه ها و جراحات ایجاد شده در اندام های هوایی در اثر بارندگی های شدید به صورت برف و تگرگ شرایط ورود باکتری به بافت را تسهیل می کندمحل افتادن برگ ها در پاییز به نفوذ باکتری کمک می کند.همچنین زخم های ایجاد شده در اندام های گل دراثر نیش حشرات نیز نفوذباکتری را آسان می کند.بارندگی شدید بهاره همراه با باد به انتشار باکتری کمک می کند .استفاده از نهال های سالم وعاری از بیماری هرس و سوزاندن شاخه ها و اندام های الوده هرس شاخه ها شکسته شده در اثر بارش برف و باد شدید وضدعفونی محل زخم از جمله روش های این بیماری است .کنترل شیمیایی بااستفاده از ترکیبات مسی مانند مخلوط بردو2%یا اکسی کلرور مس 2.5درهزاربه علاوه ی سولفات روی یا اهن2 درهزار انجام می شود .سه زمان سمپاشی برای بیماری شانکرباکتریایی درختان میوه هسته دار توصیه می شود. سمپاشی اول درپاییز همزمان باریزش برگ ها سمپاشی دوم در زمان تورم جوانه های گل و سمپاشی سوم بلافاصله پس از ریزش گلبرگ ها و تشکیل چغاله ها خواهد بود.

بیماری های ویروسی 

بیماری های ویروسی شارکا(Plurum pox virus)

این ویروس اولین بار درسال 1915در کشور بلغارستان گزارش شد .پس از ان که در اروپا شمال افریکا هند وشیلی یافت شددرسال 1999در پنیسوانیاو پس از ان در سال 2000در کانادا گزارش شد .این ویروس منجر به مرگ درخت نمی شود اما مقدارمحصول و کیفیت ان را به شدت  کاهش می دهد .

راه های کنترل این ویروس عبارت است از:

• استفاده از منابع سالم جهت تکثیر درختان میوه هسته دار
• حذف درختان الوده
• حذف شاخه های حاصل از هرس (برای مبارزه باشته )

بیماری ویروسی شبه شارکا  (apple chlorotic leatspot virus )  (aclsv)                                 

میزبان این ویروس گونه های سیب زردالو گیلاس  البالو آلو هلو و گلابی میباشد .علایم بسته به استرین ویروس و نیزگونه و رقم میزبان متفاوت است.در آلو این ویروس می تواند باعث ایجاد نواحی قهوه ایی مایل به قرمز روی پوست شده وسپس منجربه بروزترک و شکاف در پوست می شود علایم ان مشابه شارکااست نکروز ممکن است تاکامبیوم پیشرفت کند و رشد درخت کند شده وپاجوش های قوی دراطراف درخت رشد می کنند .تشخیص علایم شارکاازشبه شارکاروی میوه مشکل است اما علایم برگی اختلاف بین دو واضح تر است.ویروس به روش های مکانیکی وبا پیوند منتقل می شود همچنین در انتقال انها نقش دارند اما این ویروس توسط بذرمنتقل نمی شود .

بیماری ویروسی PNRSV 

درسال های اخیرعلایم بیماری های ویروسی درختان میوه هسته داردرسطح وسیعی ازباغ های استان گلستان  مشاهده شده است جهت شناسایی و پراکنش ویروس هسته داران تست های سرولوزیکی روی ارقام مهم ان در استان انجام شد نمونه ها از ارقام مهم هلو شلیل آلو  گیلاس وزردالو در فصول مختلف سال در طول سال زراعی 84 و 1385تهییه شد نمونه ها با تست سرولوژیکی(انتی سرم پلی کلونان)  PNRSV  به منظور براورد میزان پراکنش بیماری و شیوع آن روی ارقام بومی و تجاری استان انجام شد بیش ترین درصد آلودگی مربوط به هلو و کم ترین مربوط به آلو برده است ازبین ارقام مختلف آلو بیش ترین الودگی مربوط به آلوشابلون دیرس و کم ترین ان مربوط به الو بخارابوده است ازبین ارقام شلیل کم ترین الودگی مربوط به رقم مغان وبیش ترین ان مربوط به رقم ردگلد بوده است از بین ارقام مختلف هلو بیش ترین الودگی مربوط به هلو شصت روزه وکم ترین الودگی مربوط به هلو انجیری بوده است همچنین نتایج تست های سرولوژیک پراکنش الودگیPNRSVدر استان نشان داد علی اباد بابیش ترین میزان الودگی و کردکوی دارای کم ترین میزان الودگی به ویروس PNRSVهستند .

درسوییس اسپری قارچ کش روی درختان میوه هسته دار براساس IRV  داده می شود TRVحجم تاج ها در ردیف های درخت در هرهکتار است که برحسب متر مکعب هکتار بیان می شود .میزان   TRV   برای گیلاس هلو والو به طور قابل ملاحظه ایی متفاوت است.

علف های هرز

مبارز باعلف های هرز درباغ هایآلو لازم و ضروری است.انجام شخم دیسک و دندانه شرایط رابرمثل ای ظهور بعضی از علف های هرز مثل سلمه تره  تاج خروس سوروف دم روباهی اتریپلکس وهویج وحشی فراهم می کند دیسک زدن باعث ازبین رفتن گروهی از علف های هرز جایگزینی گروهی دیگر مخصوصا گونه هایی که به صورت غیر جنسی ازدیار می شوند (مثل کنگر وحشی سورگوم و پیچک ) می گردد.علف های هرز کنترل می شوند زیرا با درختان ایجاد رقابت می کنند ومیزبانی برای حشرات وبیماری ها هستند .همچنین به منظور حفظ زیبای نمای باغ علف های هرز کنترل می شوند.

کنترل غلف های هرز

کنترل علف های هرز به طرق دستی مکانیکی و شیمیایی صورت می گیرد روش دستی هزینه کارگری زیادی رادرپی دارد.روش های مکانیکی (شخم و یا چیدن علف های هرز)ممکن است به ریشه ها آسیب برساند.

استفاده از علف کش ها

علف کش های پیش از ظهور علف هرز(pre emergence)  

این علف کش ها درپاییز و یا بهار به کار می روند ازجوانه زنی علف ها جلوگیری می کنند و علف های جوان و تازه رشد کرده را نیز ازبین می برند ازجمله انها می توان به سرفلان(ایریزلین) ولیکام (نورفلورازون) (solicam(nortlurazon))  (surflan(oryzalin) )     اسکارمکس(دیواران) (skarmex(diuran))  وسیمازین(simazine) اشاره نمودبهتراست استفاده از ان ها همراه با دیسک زدن باشد.

  علف کش های بعد از ظهور علف های هرز(post emergence)

پاراکوات(گراماکسون )(paraquat.(gramaxone))سوزاننده برگ ها است.طیف وسیعی از علف هارا نابود می کند و برای انسان سمی است.رانداپ(گلایفوسیت)Roundup(glyphosate  ) علف کشی سیستمیک است وطیف استفاده گسترده ای دارد برای علف های هرز چندساله مناسب است.در14روز قبل برداشت نباید از ان استفاده کرد.

علف کش های انتخابی گراس ها

اگرباریک برگان ساکولنت و گوشتی باشد این علف کش کارایی بیشتری دارد.ازجمله انهااین علف کش ها فلازیفوپ (بوتیل)(fluazifop-butyl)است که فقط برای درختان غیرباروربه کار می رود.(ستوکسیدیم   )  (sethoxydim)   نیز ازهمین دسته علف کش هااست.به طورکلی خاک های بابافت ریزنسبت به خاک های بابافت درشت به نسبت های بیشتری علف کش نیاز دارد.

درباغ های الو استفاده از علف کش های ترباسیل(3کیلوگرم در هر هکتار)ویا سیمازین(4کیلوگرم درهرهکتار)توصیه شده است علف کش های آترازین ودیورون(4کیلوگرم  در هکتار)به طور موثری علف های هرز را در باغ های الوی سانتارزای12ساله کنترل می کند.

سایر روش های کنترل علف های هرز

• استفاده از مالج
• سایر روش هااز جمله ضدعفونی خاک بانورخورشید مالچ و پوشش های مناسب کنترل بیولوژی و اتش زدن.

فومیگیشن با متیل بروماید نیز برای مبارزه با علف های هرز به کار می رودچیزل ها متیل بروماید را زیرپلاستیک تزریق می کنند.

متیل بروماید اثرات زیست محیطی مخربی داشته وروی لایه ازن نیز تاثیر منفی دارد.لذابهتر است از روش های سالم استفاده کرد از جمله روش های مناسب برای حذفعلف های هرز که اثرات زیست محیطی منفی ندارد تابش دهی به خاک است(soil solarization)دراین روش درگرم سال پوشش پلاستیکی شفاف در سطح خاک مرطوب به مدت شش هفته کشیده می شود دمای زیر پوشش پلاستیکی تا 50درجه و بیشتر نیز می رسد وبه این ترتیب علف های هرز و افاتاز بین می روند کشیدن پلاستیک بادستگاه بالایی انجام می شود.

بیوکنترل

در این روش از حشرات وپاتوژن های خاص برای کنترل علف های هرز استفاده می شود.