تاریخچه پایه های آلو
تاریخچه استفاده از پایه های آلو بسیار قدیمی است (۴۴). تا این اواخر اطلاعات زیادی در مورد تأثیر پایه بر ارقام پیوندی وجود نداشت. این مسأله تاحدی به خاطر استفاده از پایه های بذری بود که همواره اثرات متفاوتی را نشان می دادند همچنین اشتباهاتی در نام این پایه ها و مخلوط شدن پایه های کلونی وجود داشت . بنابرای در سال 1921 هاتن نقل نمود که در تحقیقی در زمینه گروه بندی گوجه ها مورد استفاده به عنوان پایه ، براساس تاثیر آن ها بر رقم انجام نشده است . در ان زمان بیشترین توجه به حرفه تولید نهال معطوف شده بود . هاتن نیز مجددا تأکید نمود که توجه اصلی در گزینش هر پایه بر سهولت تکثیر و دستیابی به آن پایه و تسریع در مدت زمان لازم برای قابلیت فروش نهال معطوف بوده است. البته تولیدکنندگان میوه نیز مقصر بودند زیرا از پرورش دهندگان نهال فقط درختان پرشاخ و برگ می خواستند و به این منظور پایه های بذری به سرعت نتیجه می دادند. طی سال های ۱۹۱۴ تا ۱۹۱۶ در ایستگاه مالینگ انگلستان تصمیم گرفته شد تا نمونه هایی از پایه های مورد استفاده در اروپا جمع آوری گردد. این کار بزرگ و اساسی در انگلستان منجر به شناسایی تعداد زیادی از پایه ها گردید که به دنبال آن پایه های رویشی آلو به نام های برامپتون ( Brompton) ، بروسل (Brusse) ، آلوی معمولی (Common) ، کروسی جسپریوم (Kroosjespruim) ، ماریانا (5 Mariana) ، پرشور (Pershore) و ماسل (MusSe) شناخته شدند. پایه های میرو بالان، سنت جولین (Saint julien) و بلاک داماس (Black damas) منشأء بذری دارند و برای ارزیابی مفید نیستند. از این رو تصمیم گرفته شد، از هر کدام از این سه جمعیت انواعی که متفاوت می باشند انتخاب شده و از طریق رویشی تکثیر شوند. از هر سه گونه تعدادی پایه که عبارتند از: میرو بالان A تا E (که موردE میربالان آلبا می باشد)، سنت جولین A تا D که بعداً تا K نیز گسترش یافت و بلاک داماس A تا E )۳۲، ۴۴)، انتخاب شد. هاتن (۴۵) معتقد بود که پایه های انتخاب شده از هزاران جمعیت بذری، ممکن است بهترین ها نباشند. به هر حال از تمامی پایه های انتخاب شده، پایه Black damas خصوصا Myrobalan B و Saint Julien A, به طور وسیعی مورد استفاده قرار گرفتند. بنابراین پایه های آلو جمع آوری شده در آزمایش های گسترده مورد ارزیابی وسیع مورد استفاده قرار گرفتند و اثرات این پایه ها بر رشد و محصول دهی ارقام پیوندی، به طور منظم انتشار یافت (۳۲، ۴۵، ۴۶).
تلاش های انجام شده در انگلستان منجر به ارائه خصوصیات گیاه شناسی ۲۳ پایه آلو، توسط تاید من (Tydman) گردید (۱۰۹). توصیف های مشابهی نیز در آلمان (۱۷۰) و هلند (۴۸) انتشار یافت. در هلند اغلب پایه های انتخابی انگلستان نیز ارزیابی شدند (۱۱۲). پایه های مورد بررستی در آزمایشهای مختلف از نظر قدرت رشد، تفاوتهای آشکاری را نشان دادند. گلن (32) گروه بندی مناسب ترین پایه ها به نتایج زیر دست یافت، پایه با قدرت رشد بالا (Myrobalan B)، پایه با قدرت رشد متوسط (برامپتون)، پایه های حدواسط (ماریانا و پرشور)، پایه های نیمه پاکوتاه (آلو معمولی و سنت جولین A) و پایه پاکوتاه (سنت جولین K)، متاسفانه پایه سنت جولین K بعدها، احتمالأبه دلیل خارخیلی زیادی که داشت از بین رفت
سلکسیون توسط انگلیسی ها روی Pinsitilia منجر به دستیابی پایه پیکسی (Pixy) در اوایل دهه هفتاد شد (۱۱۶). اگرچه کامی به جلو در جهت کنترل رشد درختان آلو بود (۱۱۷)، اما کافی نبود. در آلمان کارهای اصلاحی از همان روزهای ابتدایی شروع شد. در این کشور، اغلب دانهال های میرو بالان از مقاومت زمستانه و یکنواختی کافی، برخوردار نبودند. از هر دو جنبه، پایه پالزر تایپ (Palzer type) از میرو بالان آلبای فرانسوی انتخاب گردید (۱۶، ۵۰). یک یاسه انتخابی از P.domestica به نام آکر من ( Ackerman) نیز به عنوان پایه حدواسط نسبت به پایه برامپتون که رشد رویشی زیادی ایجاد می کرد، معرفی شد. آلاس (Alas) و آکرمن دارای نقاط ضعف بسیاری بودند(۵۰، ۵۵). در فرانسه، اعتقاد عمومی بر آن بود که دستیابی به پایه پاکوتاه واقعی آنقدرها هم ضروری نیست. زیرا ارقام مهم آلوی فرانسوی نیاز زیادی به کاهش قدرت رشد ندارند. آلو مورد استفاده برای مصارف خشکباری با ماشین برداشت شده و برای آلو با مصرف تازه خوری، که به طور عمده از رقم رین کلود ورته (Rein cloud verte) استفاده می شود، که برای دستیابی به میوه هایی با اندازه مناسب، نیاز به یک سطح رشد مناسب می باشد. در اینجا هم رشد خیلی زیاد مورد نظر نبود و برنامه های اصلاحی روی سایر خصوصیات مطلوب پایه پیگیری شد. بنابراین فرانسوی ها، از توده میرو بالان، سنت جولین و ماریانا، گزینش نموده و تعدادی پایه با ارزش انتخاب کردند. از توده میربالان، 31 GF، Myrocal ،Frecino ،Myrest Myrabi و تعدادی دیگر که تحت شماره (۱۰۷۹، ۱۲۵۴) می باشند، انتخاب شدند. از توده سنت جولین، 655/2 GF و از ماریانا، 1-8 P 8-13 GF و 2-10 Pگزینش گردیدند (جی اف از کلمه la Grand Ferrade نام ایستگاه تحقیقاتی موسسه INRA، نزدیک بوردو فرانسه گرفته شده است) (۱۰، ۸۹). از تلاقی پرشور × سنت جولین، پایه فردور جولیور (Ferdor julior) که هنوز در حال ارزیابی است به دست آمد. فرانسویها همچنین از برخی ارقام تجاری آلو که می توانند به سهولت تکثیر شوند پایه هایی را انتخاب کردند. به عنوان مثال از ارقام آلوی اروپایی و رقم پرون انته ( Prune d'Ente ZANA)، پایه جی اف ۴۳ انتخاب شد و همچنین گزینش روی رقم رین کلود وردی منجر به معرفی پایه جی اف ۱۳۸۰ گردید. فرانسویها همچنین پایه سنت جولین شماره ۲ را که
حاصل تلاقی برامپتون × سنت جولین دولرانس (St.Julien d' olerans)(با بذرگیری از ختان موجود در باغ مادری) معرفی نمودند. پایه سنت جولین شماره۲ به آسانی به صورت رو یشی تکثیر می شود و بنابراین به دو فرم بذری و رویشی قابل عرضه است محققین فرانسوی به این نکته توجه نمودند که خصو صیات حاصل از تلاقی های بين گونه اى پایه های تجاری کافی نیست و بنابراین برای بهبود این خصوصیات به تلاقی های داخل گونه ای نیز توجه شد. اولین دورگ گزینش شده فرانسوی، پایه جی اف ۱۸۶۹می باشد که از رقم قدیمی داماس دی تولوز (Damas de tolovse ) که ظاهراً خود از تلاقی بین P.spinosa و P.domesticas حاصل شده، به دست آمد است. بعدها تلاقی درون گونه ای انجام شده در فرانسه منجر معرفی چندین پایه مثل ایشتارا (Ferciana Ishtara )، جاسپی (Fereley Jaspi) و فرلناین پلو مینا (Ferlenain plumina )شد (۵، ۸۹). تنها پلومینا قابلیت پاکوتاه کنندگی دارد اما سازگاری این پایه باتعدادی از ارقام هنوز مورد سئوال است. در کشور رومانی که آلو دارای اهمیت می باشد، در دهه های اخیر چندین پایه معرفی شده است. اغلب آنها از گزینش در جمعیت P.domestica(روزیور وارتک (Rosior varatec)،ونستی بی (Voimesti B )،اوتسانی8 (Otesani8)،گالبیور (Galbior))، P.insilitia (بوبوروز (Buburuz )، اسکالدوس (Scoldus )، اوتسانی ۱۱) یا P.cerasifera (کور کودوسی ۱۶۳) ((Corcodus حاصل شده است اما فقط پایه پرومباردی لاسی (Porumbardelas)، اوتسانی ۸ برای تراکم کشت بیش از ۱۲ اصله درخت در هکتار قابل توصیه است (۲۲). بنابراین می توان این پایه ها را به عنوان پایه نسبتاً پاکوتاه در نظر گرفت.
در کشورهای دیگر همچون مجارستان (۵۳)، لیتوانی (۱۱) و یوگسلاوی سابق کار گزینش پایه در حال انجام
است. این کار به پایه های دامستیکا و سراسیفرا محدود شده است و سوال این است که آیا پایه های بهتر از پایه های حاصل از تلاقی های گونه ای انجام شده توسط محققان فرانسوی به دست نمی آید! به علاوه یک دورگ روسی از تلاقی P. tomentosa × P. cerasifera با نام VVA-1 L (25) در آزمایشهای هلندی ها نتایج امید بخشی نشان داده است. در گذشته تلاش ها به طور عمده بر دستیابی به پایه پاکوتاه از دیگر گونه ها غیر از سه گونه ذکر شده معطوف بود (۳۹، ۶۷، ۷۷ ۱۲۵)، اما تاکنون نتایج مأیوس کننده بوده است.
- tomentosa احتمالا از امید بخش ترین گونه ها برای گزینش پایه ها می باشد. مشاهدات فرانسویها در گذشته نشان داد کهP.spinosa طور موفقیت آمیز، رقم میرابل دی متز (Mirabelledemetz) را کوتاه نمود (۹۳). تجارب علمی هلندی ها نشان داد که ارقام آلو با گونه های نزدیک و مرتبط به خوبی سازگارند که منجر به اجرای یک برنامه گزینش از داخل این مجموعه برای دستیابی به پایه مناسب آلو در هلند گردید (۵۷). هنوز قضاوت در خصوص موفقیت این برنامه بسیار زود است اما قابلیت پاکوتاه کنندگی به طور مشخص با پیوندک رقم اوپال مشاهده شده است. درآینده ممکن است با گزینش ابتدایی براساس میزان طویل شدن ساقه پس از ریز پیوندی (Micrografting )، به عنوان یک شاخص برای قدرت رشد پایه، کارایی انتخاب بیشتر شود (۳۰).
جزئیات در مورد تکثیر پایه های آلو را می توان از منابع دیگر مطالعه نمود(۴۴، ۶۰، ۱۰۹، ۱۱۴). برای پروتکل ریز پیوندی می توان به منبع شماره ۱۰۵ مراجعه نمود.