خرید نهال

عوامل موثر در گرده افشانی درختان میوه

سازگاری (Compatiblity)

ارقام مختلف درختان میوه احتمال دارد خود باروری یا نیمه بارور ،خود عقیم (Autosterile)و یا دگر عقیم(Intersterile)باشند . برای این منظور هنگام احداث باغات میو ه که ارقام ناسازگاری دارند ،تدابیر لازم برای گرده افشانی موثر ،در نظر گرفته می شود . در صورت وجود ارقام ناسازگار،از ارقام گرده دهنده که با رقم اصلی سازگاری دارند ،استفاده می شود.معمولاً ناسازگاری در درختان از نوع هومومرفیک (Homomorphic)می باشد و این نوع سازگاری به دو گروه گامتوفیتیک (Gametophitic) و اسپروفیتیک (Sprophitic)تقسیم می شود. در ناسازگاری گامتوفتیک اگر آلل های ناسازگار مشابه در اندام نر و ماده وجود داشته باشد،عمل تلقیح می گردد. ناسازگاری گامتوفیتیک در اکثر ارقام گیلاس،بادام ،گوجه ،گلابی ،برخی از ارقام سیب ،گردو و فندق مشاهده می شود که موجب خود عقیمی ارقام فوق الذکر می گردد . در ارقام مختلف گیلاس ،علاوه بر خود عقیمی به ناسازگاری دگر عقیمی (Intersterility) (هم  عقیمی )نیز می توان برخورد نمود. در این پدیده دانه های گرده دو رقم مختلف نمی توانند مادگی های یدیگر را باروری کنند.

ناهم رسی (Dichogamy)

در برخی از ارقام رختان میوه ،رسیدن دانه های گرده و اندام مادگی برای عمل گرده افشانی و لقاح ،همزمان نمی باشد . در ارقامی که دانه های گرده زودتر از مادگی می رسد پدیده نرپیش رسی (Protandry)حاکم بوده و این ارقام را نر پیش رس (Protandrous) می نامند . پدیده نر پیش رسی راس می توان در گردوی ایرانی ،پسته و فندق مشاهده کرد. در برخی دیگر از درختان میوه پدیده ماده پیش رسی (protogyny) مشاهده می شود مثل سیب و انجیر و این ارقام را ماده پیش رس (Portogynous)می نامند . این موضوع قابل ذکر است که برخی ارقام گردو همچون میلان (Meylan) ،س میت (XXX Mayette) و چیکو (Chico) ماده پیش رس می باشند . همچنین برخی از ارقام فندق نیز ماده پیش رس هستند.

در گردوی ایرانی مسئله ناهمرسی بیشتر از ناسازگاری اهمیت دارد و پدیده نر پیش رسی در درختان گردوی جوان مشاهده می شود و با بالغ شدن درختان گردو ،شاتون (Catkin) بیشتر حاصل می شود و تداخل زمانی بیشتر برای گرده افشانی گل هی ماده به وجود می آید . پیشنهاد می شود برای برطرف شدن مشکل ناهمرسی بهتر است ارقام نر پیش رس همراه با ارقام ماده پیش رس کاشته شوند. شرایط آب و هوای گرم و خشک پدیده نر پیش رسی را افزایش می دهد اما شرایط آب و هوای ساحلی موجب کاهش این پدیده می گردد.

زنده بودن دانه گردو (Pollen viability)

برخی از ارقام درختان میوه ،دانه های گردو غیربارور تولید می کنند. این نوع بذر دانه های گرده فاقد قدرت جوانه زنی و یا از جوانه زنی کمتری برخوردار هستند . برخی از درختان همچون سیب های تریپلوئید حاوی دانه های گرده نابارور می باشند. تغذیه ناکافی درختان میوه نیز موجب تشکیل دانه های گرده عقیم می گردد.

جایگزینی درخت گرده زا (Pollen viability):در مناطقی که هنگام گلدهی ،شرایط نامساعد موجب کاهش فعالیت زنبورهای عسل می شود،کشت نزدیکتر درختان گرده زا موجب افزایش تشکیل میوه می گردد. در کشت درختان میوه اگر ارقام گرده زا به صورت دو در میان کشته شوند،به اندازه کافی دانه گرده در اختیار ارقام اصلی قرار می گیرد . اما  ارقامی که میوه های کوچک و زیاد تولید می کنند (مثل گیلاس )به درخت گرده زای بیشتر نیاز است و غالباً تعداد درخت رقم اصلی و گرده زا مساوی می باشد . بهتر است دوره گلدهی رقم گرده زا کمی زودتر از رقم اصلی باشد. در کشت متراکم درختان سیب پاکوتاه ،بهتر است در هر ردیف کشت،رقم گرده زا نیز باشد. زیرا زنبورهای عسل تمایل به فعالیت در طول ردیف های کشت دارند.