خرید نهال

ترکیبات شیمیایی  زرشک                                                                                                                           

از نظر ترکیبات شیمیایی در پوست ساقه و برگ و گل و پوست ریشه چوب زرشک(ولگاریس)آلکالو ئیدهای بربرین¹(Berberine)،اکسی آکانتین²(Oxyacanthine)،بربامین³(Berbamine)وجود دارد.مقدار و نوع    آلکالو ئیدها در قسمت های مختلف گیاه متفاوت است مثلا در حالی که در پوست ریشه زرشک در حدود 1/6 درصد آلکالوئید بربرین مشخص شده،ولی در چوب مغز ریشة آن فقط 4/0 درصد از این آلکالوئید یافت می شود.در گل های آن بیشتر از آلکالوئید اکسی آکانتین و کمی اسانس مشخص شده است.میوه زرشک دارای حدود 4 درصدمواد قندی و در حدود 6 درصد مالیک اسید و تارتاریک اسید و نیز دارای کمی صمغ و سایر مواد است.در بررسی جدیدی نتایج زیر به دست آمده است:                                                                              

در تجزیه شش کیلو گرم گیاه زرشک مقدار مواد به دست آمده عبارتاند از:                                                               

 اکسی آکانتین 1/5گرم،بربامین8/1 گرم،اکسی بربرین(⁴ Oxyberberine)،2/0 گرم،ایزوتتراندرین⁵ (Isotetranderine)3/0 گرم،ژاتوررهیزین⁶(Jatorrhizine)7/0 گرم،ماگنوفلورین پیکرات⁷(Magnoflorine)4/2 گرم و مقدار کمی از یک باز جدید.                                                                                                                                        

در گزارش بررسی دیگری در مورد گونه بربریس تانبرگی چنین آمده است:                                                                           

در میوه و برگ این گیاه مواد بربرین،اکسی بربرین،ژاتوررهیزین،کولومبامین،بربامین،اکسی آکانتین،شوبا کونین⁸(Shobakunine)وتتراهایدروشوباکونین⁹(Tetrahydroshobakunine)مشخص شده است.                          

آاکالویید های زرشک                                                                                                                               

بر اساس مطالعات انجام شده بیشتر خواص دارویی گیاهان تیره زرشک مربوط به وجود آلکالویید ها در ترکیب شیمیایی اندام های مختلف این گیاه است. در دهه های اخیر مطالعات زیادی در مورد  فعالیت فارماکولوژیکی آلکالویید های گروه بنزیل ایزوکینولین بیشتر شده است.بررسی ها نشان می دهد که این ترکیبات دارای اثرات ضد میکروبی،ضد قرچی،ضد تک یاخته ای و ضد انگلی می باشد.                                   جهت استاندارد کردن دارو های گیاهی که محتوی تعداد زیادی از مواد مختلف شیمیایی فعال می باشند،

یک از مواد موثری که در ارتباط با فعالیت درمانی مورد نظر است انتخاب شده به عنوان شاخص مورد ارزیابی قرار می گیرد.                                                                                                                

مطالعات نشان داده شده است که بربرین موثر ترین ماده در گروه آلکالیید های موجود در ریشه گیاه زرشک است.عمده ترین منبع گیاهی بربرین،در تیره زرشک،گونه های ولگاریس،ماهونیای آگویفولیوم¹      (Mahonia aguifolium)و بربریس نروسا²(Berberis nervosa)هستند.این ماده تشکیل بلور می دهد و معمولا به رنگ زرد،بدون بو،یا دارای بوی اندک و طعم بسیار تلخی است و در متانول و اتانول سرد کم محلول است.بربرین نمک های زیادی را به وجود می آورد و به مقدار قابل توجهی (به صورت سولفات یا هیدروکلرور)در طب و پزشکی نوین مصرف دارد.                                                                                           

سایر آلکالوییدهای موجود در اندام های مختلف زرشک شامل بربامین،بربروبین،ژاتوررهیزین،اکسیآکانتین،                 

پالماتین(بربریسینین)،برولیسین،کلومبادین،والرسین،و ترکیبات دیگر هستند که در منابع مختلف نام برده می شود.عمده ترین آلکالویید های زرشک در ذیل توضیح داده شده است.                                                             

بربرین³(Berberine) زرشک                                                                                  

 آلکالویید سمی است.در سال 1837 توسط بوچنر⁴(Buchner) در ریشه زرشک معمولی کشف گردید ولی امروزه وجود آنرا در بسیاری از گیاهان دیگر از قبیل:هیدراستیس کانادنسیس⁵(Hydrastis Canadensis(I.))           

(بومی آمریکا و ار خانواده آلاله ها)و ریشه گیاه کولومبو⁶(Colombo)کشف کرده اند.کولومبو نام ریشه تلخ ومعطر دو گیاه کولومبو چاسمانترا⁷(Chasman thera)وسک الحمام کاذب ژاتئورهیزا⁸(Jateorhiza)از خانواده منیس پرماسه⁹(Menispermaceae)می باشد که در داروسازی به عنوان تنتور و تونیک قابض مصرف است.   

این ماده کریستالیزه می شود یعنی تشکیل بلور می دهد،معمولا به رنگ زرد،ابریشمی و بلور های سوزنی شکل و دارای ترکیب C₂oH₁₉No₅ + 5½H₂o می باشد.طعم خیلی تلخی دارد.وقتی که از محلول در الکل افکنده شود تصور می رود که بلور ها احتمالا به علت عدم وجود آب،قرمز رنگ می گردد.مخلوط بربرین با زاج،رنگ زرد خالص ایجاد می کند.در حرارت 145 درجه سانتی گراد ذوب می گردد.                                         بربرین نمک های زیادی را به وجود می آورد و به مقدار قابل توجهی(به صورت سولفات یا هیدروکلرور)در طب و پزشکی مصرف دارد.به مقادیر قابل توجهی در تهیه هیدراستیس یافت می شود.به مقدار کم در آب سرد ولی به مقدار زیاد در آب گرم محلول است و به طور متوسط در الکل محلول می باشد و لکن به طور جزیی فقط در کلروفرم حل می گردد و در اتر نا محلول می باشد.                                                                             به طور کلی این آلکالویید در برگ ها و ساقه درختچه زرشک یافت می گردد.بربرین دارای خاصیت تحریک انقباضات رحمی است و گیاهان بربرین دار اغلب به جای هیدراستیس مصرف می شوند.                                            

بربامین¹(Berbamine)   زرشک                                                                                                                      

فرمول بسته آن؛C₃₇H₄₀N₂o₆ می باشد. یک نوع آلکالوییدی است که در پوست ریشه زرشک یافت می شود.نقه ذوب آن 170 درجه سانتی گراد می باشد،تا حدودی در آب حل می گردد،در الکل واتر نیز قابل حل است.فرمول نیمه گسترده آن به شرح ذیل می باشد:

7 –trimethoxy-2,2-dimethylberbaman-12o1 ،6،6

3-1-5-3 پالماتین²(Palmatine)   زرشک                                                                                      

 این ماده در پوست ریشه زرشک وجود دارد0آلکالوییدی به فرمول بسته C₁₂H₂₃No₅  است که به ویژه در ریشه کلومبا³(Calumba)(ریشه گیاه ژاتئورهیزا کولومبا⁴(Jateorhiza Columba))به چشم می خورد و از نظر ساختمانی با بربرین مربوط می شود.فرمول نیمه گسترده آن به صورت ذیل می باشد:

5,6-dihydro-2,39,10-tetramethoxydibenzo [a,g]quinolizidinium hydraoxyde                   

4-1-5-3 آکانتین(وینتین)¹(Oxyacanthine(vinetine))   زرشک                                                                                  

فرمول بسته آن C₃₇H₄₀N₂O₆ می باشد و نیمه گسترده آن به شرح زیر است:

7 –trimethoxy-2,2-dimethyloxyacanthan-12-o1 ،6،6

آلکالوییدی است که از ریشه زرشک به دست آمده و در گل آن نیز وجود دارد.پودری است به رنگ سفید وو بلوری و تلخ که در نقطه 202 تا 214 درجه سانتی گراد ذوب می گردد.در آب(تقریبا غیر محلول)،در کلروفرم،بنزین،الکل و اتر حل می گردد و در طب مورد استعمال دارد.نام دیگر آن وینتین می باشد کهنزدیک به بربرین است.                                                                                                             

 ژانتئورهیزین²(Jateorhizine(Jatrorrhizine))  زرشک                                                 

 آلکالوییدی است که فرمول بسته آن C₂₀H₂₁No₅ و نیمه گسترده آن به شرح زیر است:

7,8,13,13a-tetradehydro-3hydroxy-2,9,10-trimethoxyberbinium                                         

6-1-5-3 کلومبامین⁴(Columbamine) زرشک                                                                                                 

 فرمول بسته آن C₂₀H₂₁No₅ و نیمه گسترده آن به صورت زیر می باشد:

5,6-dihydro-2-hydroxy-3,9,10-tetramethoxydibenzo[a,g]quinolizinium