روشهای تکثیر موز:
به علت اینکه میوه موز اهلی فاقد هسته می باشد، ازدیاد آن از طریق جنسی و بذر میسر نیست و باید از طریق غیرجنسی (پاجوش و یا کورم) انجام گیرد. تکثیر
به وسیله پاجوش یا قسمتی از کورم از متداولترین روش های تکثیر موز می باشد. پاجوش عبارت است از یک جوانه جانبی (Lateral shoot with a rhizom and an apical growing point ) با یک ریزوم و یک نقطه رویش انتهای اما کورم قسمتی از ریزوم مادری است که حداقل دارای یک جوانه جانبی جهت تکثیر باشد. تکثیر به روش کشت بافت نیز در دنیا در دو دهه اخیر کاربرد تجاری وسیع پیدا کرده است. از مزایای نهال های موز کشت بافت می توان مواردی مانند یکدست و یکنواخت بودن، عاری بودن از بیماری ها، قدرت استقرار بالا در شرایط مزرعه، همزمان رسی خوشه ها و تولید بالا نام برد (شکل ۲۶). تغییرات سوماتیکی از مهم ترین مشکلات کشت بافت موز است لذا باید با انجام اقدامات لازم و رعایت نکات فنی این میزان تغییرات را تا حد قابل قبول (کمتر از ۳ درصد) کاهش داد. موز دارای دو نوع پاجوش شمشیری و مطبق می باشد.
۱- پاجوش شمشیری: پاجوشی هایی با قاعده کاملا توسعه یافته و نوک تیز هستند که برگ های آنها در مراحل اولیه باریک و شمشیری شکل و ریزوم آنها بزرگ است.
۲- پاجوش های مطبق یا پاجوش هایی با برگ های قایقی شکل : این پاجوش ها منشا سطحی داشته، بیش از اندازه کوچکند و برگ های پهن قایقی شکل تولید می کنند. این پاجوش ها نزدیک بوته ها و از ریزوم های کوچک مریض و آسیب دیده تولید می شوند. این نوع پاجوش معمولاً در گیاه موز سالم تولید نمی شوند. بلکه در باغ های خیلی مسن و متراکم که به خوبی از آنها مراقبت نمی شود، زیاد تولید می شوند. از بین این دو نوع پاجوش، پاجوش های شمشیری قوی تر و دارای رشد سریع تر بوده و زودتر به مرحله باردهی می رسند. بنابراین جهت کاشت بسیار مناسب هستند. بررسی ها نشان داده که گاهی استفاده از تکه های ریزوم نتیجه ای مشابه پاجوش های دختری می دهد.
ریزوم یا قطعات اطراف جوانه رویشی با وزن حدود یک کیلوگرم که به خوبی هرش شده باشند، بهترین اندازه است. با کاشت ریزوم ها یا قطعات هم اندازه، محصول در یک زمان واحد تولید می شود. ریزوم های دختری رقم دوارف کاوندیش را می توان پس از برداشت خوشه ها جدا نمود و پس از پوشاندن آنها با برگ های خشک موز برای مدت دو ماه در سایه نگهداری کرد. برای تهیه یک پاجوش مناسب کاشت, باید بافت های آلوده را جدا کرد و سطح آن را با گرانول های نماتد کش پوشاند. در منطقه تامیل نادو هند از پاجوش های شمشیری که دارای ریزوم با اندازه مناسب، 5/1-2/1 متر ارتفاع و 6-4 ماه سن داشته باشند استفاده می شود.