خرید نهال

مقاومت به ترکخوردگی میوه گیلاس

اکثر ارقام تجاری موجود دارای میوه های حساس به ترک خوردگی ناشی از بارندگی هستند و مخصوصا در مناطقی که زمان برداشت یا نزدیک آن بیشتر بارندگی دارند، این مسأله وجود دارد . در فصل 12 همین کتاب مشکل ترک خوردگی میوه  و راه های ممکن جهت بر طرف کردن آن به طور مفصل مورد بحث  

خواهد گرفت. اما عواملی که باعث تفاوت در حساسیت ارقام به ترک خوردگی می شوند، کاملا شناخته نشداده اند. در مورد ارقامی از قبیل آدریانا، آمبرانس، کاستور، کوردیا، کریستین، مرتون لیت، سم، اولستر، وبسکونت و ویتوریا نیز که دارای مقاومتی قابل توجه در مقابل این عارضه هستند، تاحدودی این تردید وجود دارد که آیا این مقاومت در بعضی از مناطق وجود دارد یا مربوط به تمام نقاط می شود. در بین ارقام خود بارور نیز گزارش شده است که رقم لاپینز، تا حدودی نسبت به این عارضه مقاوم است. لذا در فعالیت هایی که در قالب برنامه های به نژادی گیلاس برای گسترش دامنه ی موجود ارقام مقاوم به ترک خوردگی صورت می گیرد، احتمالا باید این ارقام به عنوان والد در نظر گرفته شوند.

مقاومت به بیماری ها گیلاس

گیلاس ها نیز مانند بسیاری از گونه های دیگر درختان میوه، نسبت به تعدادی از عوامل بیماریزا حساسند. شاید جدی ترین بیماری در مناطق تولیدی سردتر و مرطوب تر، بیماری شانکر باکتریایی (Pseudomonas mors prunorum و P. syringae)  باشد. عامل این بیماری در طول تابستان بر روی برگ بیشتر ارقام، بدون هیچ گونه آسیبی زندگی می کند و فقط هنگامی مشکل ساز می شود که بتواند به داخل چوب درخت نفوذ کند. این مسأله نیز معمولا از طریق زخم های برگ یا جراحات وارده به شاخه ها در طول پاییز و زمستان اتفاق می افتد. این مساله در بریتانیا به قدری حاد گردید که مؤسسه ی جان اینز، یک برنامه ی اصلاحی برای مقابله با آن در پیش گرفت. متأسفانه باوجود این که در ابتدا این بیماری بسیار موفقیت آمیز بود، اما بعضی از ارقام تولید شده تا حدودی حساسیت به شانکر از خود نشان دادند. در واقع مشکل اینجا است که باکتریهای عامل شانکر قادرند جهش های تازه انجام دهند و غالباً فرم های بیماریزای ایجادشده طوری هستند که ارقام مقاوم، همیشه مقاومت کاملی در برابر آنها ندارند حال به دلیل این که برای ارقام جدید، این امکان وجود ندارد که مقاومت کاملی به شانکر باکتریایی داشته باشند، اصلاحگران باید در نهایت تحمل زراعی را انتخاب کنند. ارقام بسیار حساس از قبیل ون به رغم مزیتهای قابل توجه دیگری که دارند، به دلیل خطر زیادی که از آسیب دیدگی درخت با شانکر باکتریایی وجود دارد، از کاشت آنها در باغات جدید جلوگیری به عمل می آید.

اکثر ارقام گیلاس به عسلک که قارچ  پوساننده ریشه (Monilia inftructicola Wint ) است حساسیت زیادی دارند و در مناطقی که در نزدیکی زمان برداشت دارای شریط رطوبتی اند، یک عامل بیماریزای خسارت زا می باشد. اخیرا گزارش شده است که چند رقم خود بارور تولید شده توسط برنامه های به نژادی در وینلند نسبت به این عامل بیماریزا مقداری مقاومت از خود نشان داده اند.

مقاومت به آفات گیلاس

 یکی از مهم ترین آفات گیلاس در نواحی شمال اروپا، شته ی سیاه گیلاس (Myzus cerasi) است.

تحقیقات اصلاحی در مرکز ایست مالینگ بریتانیا بر روی گزینش ارقام مقاوم به این آفت متمرکز شده اند و همگروه های پرونوس کانسنس، پرونوس اینسیزا، پرونوس کوریلنسیس و پرونوس نیبونیکا ، همگی در  برابر آلوده شدن به این آفت، از خود مقاومت نشان داده اند.  این ارقام با گیلاس ناپلئون ایجاد شده اند، بیشتر آزمایشات آلوده کردن به آفات را در گلخانه پشت سرگذاشتند، زیرا همگروه های گونه ها و بعضی ارقام دورگه  باوجود نشان دادن مقاومت در برابر افزایش جمعیت شته ی  سیاه گیلاس ایمنی نداشتند. اصلاح کنندگان امیدوارند که با استفاده از روش تلاقی برگشتی با سایر ارقام گیلاس، اندازه میوه های ارقام دور  رگه ی مقاوم به این آفت افزایش یابد.

مقاومت به آسیب دیدگی از سرمای زمستان و مساله ی نیاز سرمایی گیلاس

دستیابی به مقاومت کار مشکلی است زیرا در ناحیه ی ویژه ی تولید گیلاس، این مساله هنوز از مهمترین مشکلات موجود بر سر راه تولید این محصول می باشد. این مساله ممکن است در نتیجه ی سازگاری دیر هنگام به آب و هوای متفاوت فصل پاییز باشد که باعث آسیب دیدگی این درختان در اوایل زمستان می شود. همچنین تحمل ضعیف در سرمای فصل رکود یا نیاز سرمایی کم نیز باعث شکسته شدن زود هنگام رکود و آسیب دیدگی در اوایل بهار می شود. همان طور که در اکراین و روسیه تجربه شده است، شاید بهترین راه کسب مقاومت به آسیب دیدگی سرمای سخت زمستان که در طول فصل رکود رخ می دهد، تلاقی هایی باشند که در آنها از ارقام مقاوم پرونوس فراتیکوزا (گیلاس استپی یا جراند) استفاده شده باشد. این مسأله نیاز به تلاقی های برگشتی زیاد و مدت زمان قابل توجه برای کسب موفقیت دارد. در مناطقی که از شدت سرمای زمستان کمتری برخوردار هستند، ممکن است از ارقامی نظیر ویندسور، بلکه ایگل، ویس، کریستین و هادسون استفاده شود که گزارش شده است همه ی آنها نسبت به سرمای زمستان مقاومت بیش از میانگین دارند.

ارقام آمبرانس، بارلت، فرو گمور، سم و گروس شوارز نور پل در برابر آسیب دیدگی شکوفه ها از یخ زدگی بهاره تا محدودی از خود مقاومت نشان داده اند. علاوه بر این، گزارش شده است که ارقام لامبرت، سکوندا و تراگانا ادمیس در برابر آسیب دیدگی از سرمای اواسط زمستان و یخ زدگی بهار شکوفه ها،  مقاومت خوبی نشان داده اند.

در گزینش ارقامی با نیاز سرمایی زمستانه پایین که بتوانند برای مناطق گرمسیری و نواحی دیگر که زمستان های بسیار ملایمی دارند  مفید باشند تلاش های زیادی به عمل آمده است. در این رابطه گزارش شده است که ارقام بلک تارتارین ، چمپا و رپلیکن در مقایسه با ارقام دیگر از قبیل بینگ و لامبرت و ناپلئون به واحد های سرمایی زمستانه ی کمتری نیاز دارند . کوشش هایی که در این مورد برای تولید نهال هایی با نیاز سرمایی بسیار پایین صورت گرفته اند و شامل تلاقی هایی بین ارقام گیلاس با پرنوس کامپانولا یا پرنوس پلیوکراسوس بوده اند تاکنون موفقیت آمیز نبوده اند.