خرید نهال

علل ضابعات مرکبات

صدمات مکانیکی مرکبات

صدمات مکانیکی ناشی از مراحل مختلف برداشت تا عرضه به بازار مصرف، بی احتیاطی د ر عملیات برداشت، جابجایی ، بستهبندی و بارگیری و تخلیه میوه ها خسارت هایی به آنها وارد نموده که مهم ترین آنها خراش ، بریدگی ، ترک ، سایش و لهیدگی ، خراشیدگی با ناخن و فشار با انگشت است. صدمات ناشی از عملیات مختلف روی میوه ها در کار گاه های بسته بندی مانند لرزش و تکان در موقع حمل و نقل نیز در افزایش ضایعات سهم بسزایی دارد.

بیماری های پاتولوژیکی مرکبات

خسارت ناشی از عوامل بیماری زا در میوه های مرکبات در طی مراحل برداشت ، جابجایی و حمل و نقل تا رسیدن آنها به بازار مصرف به سرعت انجام می گیرد. این عوامل بیماری زا بیشتر از انواع قارچ ها و باکتری ها هستندکه محصول را قبل از بلوغ یا بعد از بلوغ و رسیدن و برداشت و یا در حین حمل و نقل و توزیع آلوده می نمایند. میوه های بالغ مرکبات بسیار حساس به حمله عوامل بیماری زا هستند که نیاز به رطوبت بالا و عناصر غذایی دارند.

کپک سبز مرکبات

کپک سبز (Green mold) از بیماری های پس از برداشت است که توسط قارچ Penicillium digitatum و از طریق منافذ و زخم ها در انواع مختلف مرکبات ایجاد می شود. زخم هایی به اندازه چند غده روغنی پوست برای ایجاد این آلودگی کفایت می کند. قارچ ها در خاک باقی مانده و در دمای مناسب و یا زمستان جوانه زده و تولید اسپور می کنند. این اسپور ها با باد به راحتی منتقل شده و اتاق های انبار ، بسته بندی و سایر تجهیزات را آلوده می کند. به دلیل قدرت تولید اسپور زیاد ، این قارچ توان مقاومت در برابر قارچکش ها را دارد. محل آلودگی در ابتدا بصورت یک لکه آبکی نرم است. بلافاصله میسیلیوم های سفید رنگ به سرعت در سطح لکه شروع به رشد نموده و وقتی به قطر حدود 5/2 سانتی متری رسید در مرکز آن اسپور های سبز زیتونی رنگ تولید می شود. جهت کنترل این عارضه باید میوه ها با دقت برداشت و حمل شوند. کلیه تجهیزات به طور روزانه توسط کلرین ضدعفونی شود. میوه ها توسط قارچ کش بنومیل (Benomyl) (بنلیت) (Benlate) قبل از برداشت محلول پاشی شوند و قبل از سبز زدایی با تیابندازول (Thiabendazole) خیسانده شده و در اتاق بسته بندی توسط محلول سدیم ارتو فنیل فنات (Sodium orthophenylphenateSOPP) یا تیابندازول یا ایمازالیل (Imazalil) همراه با واکس شستشو داده شوند. در نهایت اینکه بلافاصله میوه ها را سرد نموده (Precooling) و بسته بندی میوه را در دمای کمتر از 10 درجه سانتی گراد قرار داد.

کپک آبی مرکبات

کپک آبی (Blue ,old) روی میوه ها بعد از برداشت و توسط قارچ P. italicum ایجاد می شود. این عارضه به دلیل اینکه در دماهای کمتر از 10 درجه سانتی گراد نیز به سرعت رشد و گسترش می یابد مهم تر از کپک سبز است. اسپور ها از طریق زخم های روی پوست وارد میوه می شود و با مهیا بودن رطوبت و مواد غذایی شروع به جوانه زنی می کنند و این قارچ نیز به دلیل تولید اسپور زیاد ، توان مقاومت در برابر قارچکش ها را دارد. علایم بیماری شبیه کپک سبز است با این تفاوت که وقتی قطر لکه ها به 5-5/2 سانتی متر رسید میسیلیوم ها در مرکز آن تشکیل شده و تولید اسپور های آبی رنگ می کنند. روش های کنترل آن همانند کپک سبز است.

پوسیدگی ترش مرکبات

پوسیدگی ترش (Sour rot) یک بیماری پس از برداشت بوده و میوه های بالغ مرکبات خصوصا نارنگی های تانجرین ، تانجلو و پرتقال های تمپل را مورد آسیب قرار می دهد. این بیماری در میوه هایی که پوست آنها از محتوی رطوبتی بالایی برخوردار است مانند آنهایی که در صبح زود و یا پس از بارندگی و یا آبیاری برداشت می شوند بیشتر شایع است.عامل پوسیدگی قارچی به نام Geotericum candidum است که در خاک یافت می شود و توسط وزش باد و یا تماس میوه با خاک به سطح میوه منتقل می شود. اسپور ها از راه های زخمی ایجاد شده توسط حشرات یا وسایل مکانیکی وارد میوه می شوند. این بیماری در هوای گرم و بویژه دمای نزدیک به 26 درجه سانتی گراد به سرعت گسترش می یابد. علایم بیماری در ابتدا شبیه علایم کپک آبی و سبز است با این تفاوت که لایه کوتیکول به آسانی از سطح میوه برداشت می شود. سطح لکه های آبکی پوشیده از میسیلیوم هایی به رنگ سفید تا کرم است. راه های کنترل شامل دقت در برداشت و حمل و نقل، جلوگیری از تماس میوه ها با خاک ، تاخیر در برداشت میوه های مرطوب تا زمان کاهش روطبت آنها و سایر موارد ذکر شده در کنترل کپک های آبی و سبز است.

پوسیدگ انتهای دم میوه(Stem- rnd rot)   مرکبات      

این بیماری توسط Diplodia natalensis یا Phomopsis citri با ورود از محل اتصال میوه به ساقه ایجاد می شود . این عارضه بیشتر بلافاصله بعد از فصل سبز زدایی میوه رخ داده و حدود 20-10 روز بعد از برداشت در میوه های نگهداری شده د انبار توسعه می یابد. قارچ عامل بیماری در شاخه های خشک روی درخت رشد نموده و توسط آب باران یا آبیاری به میوه های نابالغ در حال رشد منتقل می شود. قارچ ها همچنین در بافت های مرده قسمت کالیکس میوه تا زمان برداشت به حالت رکود باقی می مانند. در انبا شروع به رشد نموده و از طریق زخم ایجاد شده در محل اتصال میوه به ساقه وارد میوه می شوند. بافت محل های آلوده چروکیده شده و به رنگ قهوه ای تیره در می آیند. بین قسمت های سالم و آلوده میده خطوط روشنی ایجاد می شود. از مهم ترین روش های کنترل آن رعایت اصول داشت و انهدام شاخه های خشک ، استفاده از قارچ کش های تیابندازول یا ایمازالیل در مرحله بسته بندی و یا نگهداری میوه ها در دمای کمتر از 10 درجه سانتی گراد است.

پوسیدگی سیاه مرکبات

عامل پوسیدگی سیاه(Black rot)  قارچ Alternaria citri است و پرتقال ها ی هاملین ، ناول و تانجلو ها از ناحیه گلگاه آلودگی پیدا می کنند. چنین میوه هایی قبل از بلوغ به خوبی رنگ گرفته و تعدادی از آنها قبل از برداشت ریزش می کنند. در انبار با دمای 21 درجه سانتی گراد ، بعد از 5 هفته بیماری توسعه می یابد و در انبارهای سرد علایم بیماری در پرتقال ها و یا گریپ فروت ها تا 10 هفته مشاهده می شود. علایم بیماری به صورت لکه های قهوه ای روشن از قسمت پایینی میوه شروع شد و  به تدریج در سطح میوه و نقطه مقابل گلگاه پیشرفت می کند. به دلیل تولید اتیلن میوه رنگ سبز خود را از دست داده و لکه های سطحی به رنگ قهوه ای روشن تا تیره تبدیل می شوند. قابل توجه اینکه عمل اسپورزایی توسط این قارچ به ندرت در میوه های آلوده و تجهیزات بسته بندی رخ می دهد. با تاخیر در برداشت ، خنک کردن اولیه و نگهداری در دمای 10 درجه سانتی گراد و یا کمتر می توان آنرا کنترل نمود.

ناهنجاری های فیزیولوژیکی مرکبات

تخریب بافت و یا اختلال در متابولسم میوه در اثر عواملی غیر از بیماری ها و صدمات مکانیکی را گویند. عوامل ناهنجاری را می توان به دو دسته عوامل درونی مثل پیری و عوامل محیطی مثل سرمازدگی تقسیم کرد. کنترل اختلالات بیرونی از درونی ساذه تر است. با دقت در میزان درجه حرارت، رطوبت نسبی و ترکیب اتمسفر داخل انبار به خوص میزان اتیلن می توان کیفیت میوه را حفظ نمود.

گرانوله شدن میوه مرکبات

پرتقال های والنسیا از مرکباتی است که بیش از بیه در معرض پدیده ای به نام گرانوله شدن(Granulation)  قرار دارد. این پدیده فیزیولوژیکی هنگامی که میوه روی درخت پس از رسیدن تا اوار تابستان یا پاییز باقی می ماند ظاهر می شود. پررزسی های اناتومی نشان داده است که در این حالت کیسه های محتوی آب یا وزیکول (Vesicles) بزرگ و سخت شده و رنگ آنها سفید می شود. در حالت  شدت این عارضه کیفیت درونی میوه کاملا تغییر میکند و داخل میوه خشک و الیافی می شود. گزارش شده است که آبدان های گرانوله شده دارای میزان تنفس بیشتر و در مقابل میزان اسید و قند کمتری هستند چون مقداری از مواد صرف ساخت و سخت شدن دیواره سلولی می شود. در درختانی که تعداد میوه آنها کم است پدیده گرانوله شدید است  در حالیکه در درختان پر محصول این عارضع کمتر گزارش شده است. عواملی چون نوع پایه، سن درخت ، بارندگی و منطقه رویش درخت روی این پدیده تاثیر گذار است.

ترکیدگی میوه مرکبات

ترکیدگی میوه (Fruit cracking) در مرکبات به ویژه در برخی ارقام پرتقال های نافدار و نارنگی پیج در طی دوران نمو میوه مشاهده می شود. این حساسیت در برخی ارقام بیشتر از بعضی ارقام دیگر هستند. عامل اصلی این پدیده به طور قطع مشخص نیست اما عواملی در ایجاد این مساله نقش دارند. عوامل محیطی که موثر روی درجه حرارت و رطوبت باشد و یا نوسان شدید رطبت خاک را موجب شود، تاثیر جدی روی ترکیدگی میوه می گذارد. کمبود شدید مس از عوامل دیگری است که سبب سختی پوست میوه شده و به موازات نمو میوه ، پوست میوه توسعه نیافته و باعث پارگی پوست می شود. از طرف دیگر بیماری هایی مثل پوسیدگی سیاه و آلترناریا اغلب د رایجاد این عارضه نقش دارند.

ترک خوردگی میان بر مرکبات

ترک خوردگی میان بر(Albedo breakdown or Creasing) نوعی عارضه فیزیولوژکی با عوامل ناشناخته است که در کلی مرکبات بخصوص پرتقال هاملین و انوا نارنگی ها مشاهده می شود. علایم آن به صورت ناهمواری های منظم و گاه نامنظم روی پوست میوه است بدون اینکه شکافی در پوست ایجاد شود. این ناهمواری ها در حالت شدید بصورت طولی و عرضی روی پوست توسعه یافته  تمام پوست را در بر می گیرد. با بررسی تغییرات سلولی بافتی پوست میوه در حال نمو پرتقال ها مشخص شد که عارضه ترک خوردگی میانبر در نتیجه جدا شدن سلول ها و تغییر در ترکیب شیمیایی و ساختار دیواره آنها است و از هم پاشیدگی سلول ها نمی تواند علت این عارضه باشد. به نظر می رسد این عارضه در ارتباط با وضعیت تغذیه ای درخت باشد و تغذیه با پتاسیم و نیتروژن میزان این عارضه را کاهش داد.

سرمازدگی(Chiling injury) مرکبات 

درجه حرارت یکی از مهم ترین عوامل تاثیر گذار د رحفظ کیفیت میوه پس از برداشت است. تحریک فرایند های مرتبط با زوال میوه ، تنفس ، تغییر در بافت ، کااهش ویتامین ث و در نهایت کیفیت بالا در شرایط دمایی بالاتر از حد آسیب رسانی سرما دست می آید. در مرکبات آسیب سرمایی در دماهای پایین و نزدیک به نقطه یخ زدگی رخ می دهد. نگهداری میوه ها در دمای 12 درجه به مدت 3-2 هفته این عارضه را توسعه میدهد. در لایم ها ، لمون ها و گریپ فروت در دماهای حدود 10 درجه ساتی گراد علایم آسیب سرمایی چون لکه پوستی (Pitting) ، فرورفتگی(Sunken) و آبگز شدن (Water-socked) در سطح میوه رخ  میدهد. این لکه های سطحی(Blemishes) باعث کاهش بازار پسندی میوه می شود. عواملی چون برداشت خیلی زود و یا خیلی دیر ، رطوبت نسبی پایین این نارسایی را افزایش می دهد. نگهداری مرجله ای به صورت 3-2 هفته در 10 درجه ، سپس 3 هفته در 5 درجه سانتی گراد در کنترل آسیب سرمایی موثر است. عمل واکس زدن این پدیده را کاهش داده ولی حذف نمی کند.

آفتاب سوختگی مرکبات

آفتاب سوختگی (Sunburn) به برگ ها ، ساقه ها و میوه ها آسیب می رساند. در برگ ها ایجاد نقاط صمغی نموده که گاهی سیاه و چرب به نظر می رند. احتمال بروز در میوه ها ی قرار گرفته در جهت جنوب غربی بیشتر است. در بین مرکبات تاجرین ها مستعد هستند و در آنها علایمی چون بخش های خشکیده پوست و گوشت زیر آن مشاهده می شود. همچنین نواحی آسیب دیده نوعی شکست رنگ نشان می دهند.

فرو پاشی پوست محل اتصال میوه به ساقه(Stem-End Rind Breakdown)(SERB) مرکبات

یکی از رایج ترین آسیب های پوستی در مرکبات است که در اثر آب از دست دهی ایجاد می شود. میوه ها ی آسیب دیده مستعد پوسیدگی هستند. غالبا در پرتقال ها و تمپل ها شایع است. میوه  های پوست ضخیم نسبت به پوست نازک ها حساس ترند . با تخریب بافت پوست در ناحیه اتصال میوه به ساقه ایجاد نواحی قهوه ای فرو رفته با اشکال غیر منظم می نماید. از مهم ترین عوامل این عارضه ، عدم تعادل در میزان ازت و پتاس ، کاهش رطوبت میوه بعد از برداشت و قبل از واکس زنی گزارش شده است. با رعایت مسایلی چون کاهش فاصله بین زمان برداشت تا واکس زنی ، نگهداری میوه ها در رطوبت نسبی بالا و جلوگیری از برس زنی شدید در زمان بسته بندی می توان صدمات آنرا کاهش داد.

لکه های روغنی (Oleocellosis) مرکبات

بیشتر پرتقال های ناول، لمون ها و لایم ها تحت تاثیر این عارضه هستند. در اثر تخریب سلول های روغنی واقع در بافت فلاودو روغن داخل آنها خارج می شود. این روغن برای سلول های سطح پوست سمی و مخرب بوده و باعث پدیده نکروتیک در سلول های سطحی می شود. این پدیده بیشتر به دنبال شبی که روزنه های برگ ها و میوه ها بسته بوده و سلول ها در حداکثر آماس هستند رخ می دهد. با هدف کاهش این عارضه باید از برداشت میوه تا زمانیکه میزان آماس آن کاهش نیافته ات، خودداری نمود.

پیتینگ(Pitting) مرکبات

این عارضه با ظهور یک رشته غده های روغنی که در سطح پوست تخریب وپخش شده است مشخص می شود. نواحی تخریب شده بتدریج برنزه شده و تا نزدیکی گلگاه امتداد می یابند. گریپ فروت گوشت سفید ، تانجرین های فالگلو، پرتقال های تمپل و ناول به بروز این لکه ها  حساس هستند احتمال ابتلا به این عارضه با اندازه میوه و پایین بودن اکسیژن در بافت میوه رابطه مستقیم دارد. افزایش تنفس ناشی از بالا بودن دمای انبار و از طرفی کاهش تبادل گازی در حضور واکس های با درخشندگی بالا می تواند از دلایل شیوع پیتینگ باشد. جهت کنترل پیتینگ باید دمای گوشت میوه در حدود 10 درجه سانتی گراد یا کمتر باشد. در دماهای کمتر از 5/9 ممکن است آسیب سرمایی افزایش یابد . استفاده از پوشش واکس با درخشندگی نسبتا پاین به دلیل افزایش در قابلیت نفوذ پذیری گازها میزان پیتینگ را کاهش می دهد.

پفکی شدن مرکبات

به جدا شدن پوست میوه ازقسمت گوت در طول نگهداری میوه در انبار پفکی شدن (Puffiness) گویند. بر اساس شواهد بدست آمده، درختان قوی و انبار های با رطوبت بالا باعث ایجاد ضخامت در پوست و جدا شدن آن از گوشت میوه می شود. این پدیده در پرتقال ها و لمون ها کمتر رخ می دهد. اما در نارنگی ها شایع است. تیمار کیورینگ قبل از انبار و تهویه مناسب نبار ، آسیب پفکی شدن را کاهش مس دهد.

پیری (Aging) مرکبات

این عارضه باعث بی رنگی یا خشکی و نازکی پوست در محل اتصال میوه به ساقه می شود. ناول ها بیشتر در اواخر فصل این عارضه را بروز می دهند. به نظر می رسد علت آن ، از دست دهی و ضعف سلولی میوه های بالغ باشد. همچنین یک دوره سرما بعد از باران سنگین، آدهی میوه ها در شرایط گرم و طولانی شدن زمان بین برداشت و حمل  به بازار این عارضه را تشدید میکند. بهترین روش کنترل برداشت در زمان مناسب (بلوغ مطلوب میوه) و نه در حالت رسیدگی زیاد است. استفاده از هورمون جیبرلین در مزرعه نیز در کنترل این عارضه موثر است.