خرید نهال

آبیاری مرکبات

موضوع تامین آب از نکات قابل بررسی و مهم است. لبتدا باید وضعیت مسایلی چون چگونگی پراکندگی باران، نوع سیستم آبیاری مورد استفاده و قابل توصیه (آبیاری قطره ای یا بارانی) مشخص شود. در هر صورت کوشش های لازم باید اعمال شود تا درخت دچار تنش کم آبی نشود. درختان خزان کننده در طی خواب ، به کمی آب احتیاج دارند. درحالی که درختان مرکبات (همیشه سبز) در تمام طول سال برای زنده ماندن و بار دهی نیاز به آب دارند. ضمن اینکه قسمت اعظم میوه از آب تشکیل شده است. جهت تامین نیاز آبی درختان مرکبات از طریق بارندگی نیاز به حدود 75-50 میلی متر باران در هر نوبت بارندگی است تا بتواند خاک را بخوبی خیس نماید. نیاز آبی درختان مرکبات برای یک دوره شش ماهه بیشتر مطرح بوده و برای گیاه حیاتی است. این دوره از اواخر زمستان وقتی که ریشه های جدید شروع به رشد می کنند شروع شده و تا بهار با تولید شاخه های جوان و جدید ، گلدهی دختان، تشکیل میوه، تقسیم سلولی میوه ها کوچک و جوان و بزرگ شدن سلول ها ادامه می یابد.

شیوه آبیاری در نقاطی که بارندگی کافی وجود ندارد بستگی به امکانات و شرایط آب و هوایی و منابع آبی منطقه دارد. در صورت کافی بودن منبع آب، آبیاری کانالی و یا بارانی که نازل های آن در زیر تاج درخت قرار می گیرند مورد استفاده خواهد بود. لیکن در مواردی که محدودیت منابع آبی وجود دارد استفاده از روش آبیاری قطره ای مناسب تر خواهد بود. در هر نوبت آبیاری ضروریست که حدود 3/2 خاک منطقه ریشه خیس شود. تامین این مقدار آب مصرفی و فواصل آبیاری به جنس خاک بستگی دارد. خاک های شنی قابلیت نگهداری آب کمتر را در زمان کمتر دارند در صورتی که خاک های رسی و لومی آب بیشتری را برای مدت طولانی تر در خود حفظ می کنند. در آبیاری خاک های سنگین با شروع آبیاری در سطح خاک، آب جاری شده و دیر تر به درون خاک نفوذ می کند. اما با استمرار آبیاری موجبات اشباع خاک فراهم می شود. نکته قابل توجه اینکه هر دو حالت محدودیت آبیاری و یا آبیاری فراوان ، گیاه را با تنش کم آبی مواجه می سازد.

سیستم های آبیاری بعد نصب نیاز به ارزیابی راندمان و کفایت آبیاری دارندو یک ا عوامل مهم د رافزایش عملکرد مرکبات تحت پوشش آبیاری قطره ای، مدیریت صحیح و برنامه ریزی مناسب آبیاری است. بنابراین بالا بردن راندمان های آبیاری چون راندمان یکنواختی پخش آب و وضعیت عملکرد فنی سیستم از اهداف ارزیابی سیستم های آبیاری قطره ای است. کاهش راندمان کفایت معمولا با افزایش راندمان کاربرد همراه است. ولی ممکن است این روند به دلیل مدیریت ضعیف ، طراحی نامناسب ، پراکندگی دبی قطره چکان ها و عدم برنامه ریزی مناسب آبیاری باشد.

در حال حاضر در بعضی باغات مرکبات کشور و خصوصا استان مازندران، سیستم های آبیاری قطره ای نصب شده است. کشاورزان زیادی نیز به رغبت به استفاده از این روش در باغ های خود دارند. کاربرد موفق سیستم آبیاری قطره ای علاوه بر طراحی مناسب ، نیازمند برنامه ریزی دقیق مقدار و دور آبیاری است.

مقدار آب داده شده در پای درختان با یک سیستم قطره ای به یکنواختی پخش آب در سیستم بستگی دارد و کم بودن یکنواختی پخش در باغ بدلیل پراکندگی زیاد دبی قطره چکان هاست. دلایل وجود این پراکندگی نیز عواملی چون کیفیت نامناسب آب و گرفتگی قطره چکان ها ، تغییرات غیر مجاز افت فشار در لوله های نیمه اصلی و فرعی ، ضریب تغییرات ساخت قطره چکان ها و کم بودن فاکتور کاهش راندمان است.

در مرکبات گاهی اقدام به اجرای سیستم هدفمند کم آبیاری در مراحل مختلف رشدی درخت می نمایند. اثرات کم آبیاری روی کیفیت میوه ها بستگی به تراکم و طول مدت دوره تنش آبی دارد. کم آبیاری بیشتر در مراحل انتهایی دوره رشد میوه تاثیر گذار است. در مرکبات از روش کم آبیاری به منظور تجمع قند (افزایش مجموع قند ها در هر میوه) بیشتر در اثر پدیده تنش آبی ایجاد می شود تا اینکه پدیده آب از دست دهی دخالت داشته باشد و ترجیحا اینکه اصولا قند ها طبق پدیده تنظیم اسمزی تجمع می یابند.

نکته حائز اهمیت دیگر جدب نمک (کلرور سدیم) در مرکبات است. چنانچه درخت سالم و قوی بوده و با سیستم ریشه مطلوب در خاک دارای زهکشی مناسب استقرار داشته باشد نمک کمتری جذب می کند . در صورتیکه خاک دارای آب زیاد و یا در حد اشباع باشد ریشه گیاه به سهولت نمک را جذب خواهد نمود. نمک در مراحل اولیه به کندی جذب شده اما با استمرار این حالت نمک در برگ ها انباشته شده و موجب زردی و سوختگی نوک برگ ها و ریزش آنها خواهد شد. ممکن است با ادامه یافتن تجمع نمک در گیاه ، تمام برگ های درخت از نوک به پایین شروع به ریزش نمایند. برگ های مرکبات ده مرتبه بیشتر از ریشه نمک را جذب می کنند. بنابراین چنانچه آب آبیاری دارای نمک باشد بهتر است شاخ و برگ درخت خیس نشود. در صورت افزایش نمک در برگ نه تنها زردی برگ ها را موجب می شود بلکه فتوسنتز نیز دچار توقف یا تاخیر می شود. گاهی در بعضی مناطق علائم سمیت نمک در درختان دیده می شود. در حالیکه خاک یا آب آن ناحیه فاقد نمک است. علت این عارضه به دلیل نزدیک شدن ریشه های درخت به یک منبع فاضلاب و یا محتوی آب نمک است. آب های ذخیره شده در سد به علت گرما و تبخیر شدید، قسمت رویی آب فاقد نمک بوده اما آب تحتانی دارای نمک فراوان است. آب زهکش ها نیز دارای نمک زیاد بوده و ناشی از نمک خاک است که در اثر آب باران یا آبیاری شسته شده و به قسمت زهکش وارد می شود. برخی از پایه ها به شوری مقاوم تر از سایر پایه ها هستند. برای مثال رانگپورلایم و نارنگی کلئوپاترا مقاوم تر از سیتروملو ، پرتقال ، ترویر و کاریزا سیترنج به منابع آبی شور هستند.