تنک میوه مرکبات
برخلاف سیب و هلو که تنک میوه هر سال در دستیابی به بهترین اندازه میوه موثر است، میوه های مرکبات به دلیل عدم اجبار برای برداشت در یک زمان نیاز به تنک ندارند. بنابراین می توانند روی درخت مانده و به تدریج با رسیدن به بهترین کیفیت برداشت شوند. نارنگی ها نیاز به تنگ کردن و هرس منظم دارند تا بدین وسیله از سال آوری آنها جلوگیری شود. مسلما پر محصولی در یک سال منجر به کم باردهی یا نبود بار دهی در سال بعد خواهد شد. تکرار این وضعیت، سلامت گیاه را تحت تاثیر قرار می دهد و دوباره جوان سازی درختانی که به چنین حالتی مبتلا شده اند، دشوار خواهد بود. چنانچه محصول درخت سنگین و بالا باشد، تنک کردن موجب اندازه مناسب و رسیدن رضایت بخش میوه های باقی مانده می شود.
حذف بخشی از میوه چه های در حال نمو، سبب تهیه مواد فتوسنتزی قابل دسترس بیشتری برای میوه چه های باقیمانده روی درخت شده و اندازه آنها را افزایش می دهد. جهت دستیابی به میوه هایی با اندازه بزرگ و مطلوب ، کاهش در تعداد میوه ضروری به نظر می رسد. ممکن است عملکرد بدینوسیله کاهش یابد اما سود حاصل از افزایش کیفیت تجاری میوه جبران این هزینه را خواهد کرد. تنک میوه هم چنین جهت کاهش اثر تناوب باردهی نیز استفاده می شود. این پدیده ممکن است در اثر شرایط نامطلوب آب و هوایی ایجاد شود، لیکن در برخی از نارنگی ها تولید محصول سنگین و کوچک در یک سال ، عدم گلدهی و عملکرد را در سال بعد به همراه دارد. تنک میوه ها در سال آور باعث افزایش اندازه میوه ، ارزش محصول و تحریک گلدهی در سال دیگر می شود.
تنک دستی(Hand thining) مرکبات
بهترین روش تنک کردن روش دستی بوده لیکن هزینه کارگری آن بالاست. با هدف حصول عملکرد اقتصادی بالا در برخی ارقام با ارزش مانند نارنگی های ماندرین ، از این روش تنک کردن استفاده می شود. برخی باغداران حاضر به پرداخت این هزینه اضافی بوده چون در ازاء این هزینه ، ارزش میوه هایی که به بازار عرضه می شود قابل ملاحظه است. در آزمایشی مشخص شد که تنک دستی باعث افزایش سود خالص 40-20 درصدی شذ ان عمل وقتی میوه ها به قطر 40-30 میلی متر رسیدند انجام گرفت، در تنک دستی معمولا میوه های کوچک ، داغ زده(Scarred) ، لکه دار (Blemish)و بد شکل (Deform)حذف می شوند. میوه های خوشه ای را بررسی و ارزیابی نموده و فقط خوشه های دوتایی حذف نمی شوند. بدین منظور ظرفیت شاخه جهت نحمل میوه و هم چنین تعداد میوه اطراف شاخه بررسی می شود. چنانچه میوه های دوتایی یا سه تایی به اندازه کافی بزرگ بوده و در اطراف آنها میوه ای وجود نداشته باشد اقدام به حذف این خوشه ها نموده تا در سراسر شاخه میوه ها توزیع یکنواختی داشته بتشند.
تنک شیمیایی(Chemical thining) مرکبات
زمان محلول پاشی اهمیت داشته و معمولا در اواخر ریزش طبیعی میوه وقتی که میوه ها بطور متوسط 12.5 میلی متر قطر دارند، انجام می شود. بدین منظور قبلا اقدام به اندازه گیری میوه (حداقل 50 میوه و دو بار در هفته) و زیر نظر داشتن ریزش جهت تعیین زمان دقیق پایان ریزش طبیع یمی شود. درجه حرارت هوا در زمان محلول پاشی باید بین 36-18 درجه سانتی گراد باشدو حداقل 3-2 روز بعد از آن، این شرایط پایدار باشد. در تحقیقی در سال 2001 روی پرتقال های واشنگن ناول با مصرف اترل(Etherl) 20 درصد میوه ها ریزش نمود و در مقابل بار دهی خالص 25-15 درصد افزایش یافت. چنانچه ماده موثره محلول از حد مطلوب یشتر باشد، باعث ریزش برگ (Leaf drop) و ریزش میوه (Friut drop) می شود.
کاربرد اتفن با غلظت 150 تا 500 پی پی ام در طی دور ریزش جودرو نقش موثری در عمل تنک نارنگی های سال آور داشت. اثر تنک کنندگی اتفن نسبت به NAA متفاوت است. مثلا گاهی باعث از دست دهی قابل توجه برگ ها می شود. تاثیر اکسین هایی چون 2,4-D و 2,4,5-T نیز یکسان نبوده و در غلظت های نسبتا بالا (50-20 پی پی ام) ، گاهی به عمل تنک کردن شدت بخشیده و یا اینکه اثر سمی خواهد داشت. تا اواخر دهه هشتاد، کاربرد اسید نفتالین استیک با هدف تنک کردن کاربرد گسترده ای داشت. معمولا NAA با غلظت 300-200 پی پی ام ، 30-20 روز بعد از مرحله تمام گل و قبل از پایان ریزش جودرو استفاده می شود.
جدول- اثر NAA روی تنک کردن میوه، اندازه و میزان عملکرد نارنگی ساتسوما (اعداد داخل پرانتز درصد نسبت به مقدار شاهد است.)
صفات ( به ازای هر درخت) |
تیمار ها |
||
|
شاهد |
اسید نفتالین استیک(26 خرداد) |
اسید نفتالین استیک (20 تیر) |
تعداد میوه |
885 |
582 (66) |
847 (99) |
متوسط وزن میوه (گرم) |
67 |
84 (125) |
71(106) |
عملکرد محصول (کیلوگرم) |
56 |
48(86) |
61(109) |
میوه های کوچک (کمتر از 50 میلی متر) |
30 |
15( 50) |
30(100) |
اندازه میوه بزرگتر (بیشتر از 55 میلی متر) |
25 |
33(132) |
31(124) |
سن درخت ، میزان میوه دهی و دما روی میزان تنک کردن تاثیر دارد. در شرایط دمایی بالای 30 درجه سانتی گراد تنک، شدید تر انجام می شود و در نتیجه کاهش رقابت بین میوه ها و تمرکز اثر هورمون ها روی میوه چه های باقیمانده افزایش می دهد.