پلی پلوئیدی در مرکبات
ثبات در تعداد کروموزم ها برای بقای موجود ضروری است. اما گاهی تغییراتی در تعداد کروموزم ها رخ می دهد. معمولا تعداد کروموزم های پایه (X) در گیاهان دیپلوئید حقیقی برابر با تعداد کروموزم های گامت های آن گیاه است ک ژنوم نام دارد. حالت عمومی موجود در جنس سیتروس و هم چنین در جنس های وابسته ، دیپلوئیدی (2n=2x=18) است اما وجود پلی پلوئیدی در تعدادی از ارقام گزارش شذه است. به طور مشخصی تشخیص کروموزم ها در مرکبات به دلیل اندازه کوچک آنها و شباهت موولوژیکی بین آنها کارمشکلی است. برای نختین بار کامکوات وحشی هنگ کنگ Fortunella hindisi Champ.) تحت عنوان فرم تترا پلوئید در سال 1925 گزارش شد. دانهال های دو رگ تتراپلوئید بصورت خود بخودی در جنس های سیتروس و پونسیروس همانند دانهال های نوسلار ایجاد شده اند. بنابراین اگر جامعه بزرگتری مورد مطالعه قرار گیرد، روشن می شود که تتراپلوئید های نوسلار می توانند از واریته هایی که تولید درصد متوسط یا بالایی از دانهال های نوسلار می نمایند، مشتق شده باشند.
تتراپلوئید ها دارای رشدی کند با فشردگی رشد بیشتر و معمولا نسبت به دیپاوئید ها از سطح باردهی کمتری برخوردارند. برگ ها پهن، ضخیم و تیره تر است. میوه ها معمولا دارای پوست ضخیم، غدد روغنی بزرگتر، آبمیوه کمتر و کشیدگی کمتر و عموما کوچکتر از دیپلوئید ها هستند. اما از نظر مقدار اسید و مواد جامد محلول شابه دیپلوئید ها هستند.
تولید دستی تتراپلوئید ها با استفاده از محلول کلشیسین (Colchicines C22H25no6) یا سایر تیمار ها کم و بیش مورد توجه بوده است. تتراپلوئید ها معمولا ظرفیت تجارتی کمتری دارند لیکن جهت تولید ، تریپلوئید ها ارزشمند هستند. ایجاد پنتانوئید به ندرت رخ می دهد اما تلاقی بین دو دیپلوئید ممکن است به طور تصادفی در رقم کینو (17 عدد) سپس گریپ فروت (15 عدد) و لایم در کمترین تعداد )5 عدد) قرار داشت. حداکثر میزان تریپلوئیدی مربوط به لایم ( به میزان 45/15 درصد) و سپس گریپ فروت با تولید 14 درصد و در نهایت نارنگی کینو با 33/11 درصد بود. تعداد گیاه بازیافت شده از لایم حداکثر 09/9 درصد، نارنگی کینو 6/4 درصد و گریپ فروت 4 درصد بود.
ترپلوئید ها معمولا نسبت یه تتراپلوئید ها از قدرت رشد بیشتری برخوردار هستند. میزان باردهی آنها به میزان زیادی متغیر است. برخی از آنها دارای باردهی خوب و برخی دیگر خیلی کم بارده هستند. تریپلوئید ها دارای برگ هایی ضخیم با لبه های مدور، درصد عقیمی بالا، تولید میوه پارتنوکارپ و در نتیجه تولید بذر پایین هستند. صفت تولید بذر اندک از جنبه باغبانی مطوب و ارزشمند است. به نظر می رسد اصلاح مرکبات از طریق تولید ارقام تریپلوئید می تواند مهم ، باارزش و قابل مطالعه باشد.
تریپلوئیدی نقش مهمی در توسعه ارقام نارنگی بدون بذر با مصرف تازه خوری ایفا نموده است. در آزمایشی شش تلاقی برگشتی بین سه رقم (کراوو (Cravo) ، سیدی آیسا (Sidi Aissa) و کینگ) انجام شد. جنین یهای کوچک استخراج و در محیط (MS) حاوی یک میلی گرم در لیتر جیبرلین کشت شد. تعداد بذر توسعه نیافته بین 17 تا 936 عدد متغیر بود. میانگین این بذور در هر میوه 76/2 عدد بود. زمانی که از رقم سیدی به عنوان والد مادری استفاده شد، ضمن داشتن بالترین ثبات فیزیولوژیکی، حداکثر تعداد دانهال های تریپلوئید نیز تولید گردید. با این روش می توان جمعیت زیادی از دورگ های تریپلوئید را تولید کرد که قدرت انتخاب رقم برتر در این حالت افزایش می یابد.