گل و فیزیولوژی گلدهی انار
گل دهی حدود یک ماه پس از شکستن خواب جوانه آغاز می شود. گل ها به صورت انفرادی، دوتایی، و یا خوشه ای ظاهر می شوند. گل دهی غالبا در اردیبهشت ماه آغاز شده . آغاز گل دهی تا تشکیل میوه حدود یک ماه طول می کشد.
گل های انار بی بو و به رنگ های قرمز، قرمز مایل به نارنجی دیده می شوند و در برخی از گونه های تزیینی به رنگ سفید و در برخی نیز زرد رنگ می باشند. اندازه گل های انار حدودا به قطر 3 سانتی متر و به طول 5/3 تا 5/7 سانتی متر و به عرض 8/3 تا 5 سانتی متر می رسند.
گل های انار بر دو نوع هستند :
دسته اول گل های بارآور یا ثمری (Fruitful) که بزرگ تر بوده و دارای خامه بلند هستند. این گل ها کشیده و قطرشان در محل اتصال بیشتر از قطرشان در گردن گل است. دسته دوم گل های نازا یا علفی (Barren) هستند که اندازه آنها کوچک تر با خامه و پرچم کوتاه بوده و در آنها کلاله ها کوتاه تر و در زیر بساک ها قرار دارند.
حدود 60 تا 99 درصد از گل های ثمری به میوه تبدیل می شوند. ریزش در این گل ها به دلیل رقابت در جذب مواد غذایی طی مراحل اولیه رشد و یا به دلیل آلودگی میوه به آفات و بیماری ها است. ولی گل های علفی به دلیل نقص ژنتیکی و عدم تکامل تخمدان صد در صد ریزش می کند.
میوه انار
میوه انار از تلقیح و رشد و نمو گل های ثمری یا زایا به دست می آید. دارای رنگ، شکل و اندازه های مختلف است. هر میوه از تعدادی حجره یا برچه تشکیل یافته که توسط پرده های نازکی از یکدیگر جدا می شوند برچه ها در انار معمولا در دو طبقه بر روی هم چیده شده اند.
میوه انار نوعی بسته کروی (Balusta) است، با چند حجره و تعداد زیادی بذر. از تکامل یک مادگی سینکارپ به دست می آید. در تشکیل میوه علاوه بر تخمدان سایر قسمت های گل نیز دخالت دارند، لذا میوه انار یک میوه کاذب محسوب می شود. در شرایط مناسب این گیاه پنج تا هفت ماه پس از شکوفه دهی میوه می دهد.
دوره نونهالی (Juvenility) و باردهی (Fruiting) انار
انار نسبت به سایر درختان میوه، تقریبا دوره نونهالی کوتاهی دارد. گاهی نهال ها در همان سال اول به گل می روند اما میوه دهی در سال دوم و سوم صورت می گیرد. باردهی اقتصادی انار در 5 تا 6 سالگی صورت می گیرد.
عادت های رشد انار
درخت انار، درختی کوچک و با حالت درختچه ای دارد که ارتفاع آن 2 تا 8 متر می رسد و به ندرت می تواند تا 10 متر ارتفاع داشته باشد.
عمر درخت انار
باردهی اقتصادی درخت انار از سن 5 تا 6 سالگی شروع و تا سی سالگی ادامه پیدا می کند ولی باردهی تقریبا تا هفتاد سالگی ادامه می یابد. ولی در برخی از منابع عمر این درخت را تا 300 سال هم ذکر کرده اند .
گرده افشانی انار
برای تولید میوه انجام عملیات گرده افشانی که توسط باد و حشرات صورت می گیرد، ضروری است.
رشد و نمو میوه انار
میوه انار در حقیقت میوه کاذب بوده و از رشد و نمو نهنج و تحمدان به وجود می آید. قطر میوه انار در ارقام مختلف از 5 تا 20 سانتی متر متفاوت بوده و وزن این میوه در برخی ارقام به 800 تا 1000 گرم نیز می رسد.
نیازهای گیاه انار
انار مناسب کاشت در مناطقی با تابستان های گرم و طولانی است. ارتفاع مناسب برای احداث باغ انار 900 تا 1700 متر از سطح دریا است. انار میوه مناطق گرمسیری است محدوده درجه حرارت قابل تحمل 5- تا 40+ درجه سانتی گراد است. گرمای زیاد باعث سوختگی و سرمای زیاد سبب ترکیدگی میوه انار شده و از لطافت پوست و مرغوبیت میوه می کاهد. بارندگی در فصل پاییز و سرمای زودرس هوا در زمان برداشت، موجب ترکیدگی میوه می شود.
نور انار
حداقل نیاز نوری انار شش تا هشت ساعت تابش نور خورشید در شبانه روز است.
نیاز سرمایی و گرمایی انار
میانگین دمای سالانه در نواحی مساعد کشت انار 16 الی 19 درجه سانتی گراد است. برای شکستن دوره خواب انار به 200 تا 400 ساعت درجه حرارت بین 7-2 درجه سانتی گراد نیاز است.
کمترین دما قابل تحمل برای انار 10- تا 12- سانتی گراد است و اگر این سرما بیش از 48 ساعت ادامه یابد، قسمت هوایی درخت به دلیل یخ زدگی مایع موجود در سلول های گیاه از بین خواهد رفت. انارهای شیرین نسبت به سرما حساس تر از انارهای ترش می باشند.
نیاز آبی انار
به طور کلی دور و میزان آبیاری در هر منطقه با توجه به عوامل زیر تعیین می گردد :
-جنس و بافت خاک (رسی- شنی رس- لومی)، میزان کود دامی مصرف شده و عمق خاک زراعی
- شرایط محیطی (درجه حرارت، باد، رطوبت و .....)
- سن درخت (نهال، بارور)
- میزان آب موجود
آب مورد نیاز برای هر هکتار باغ انار به روش آبیاری قطره ای 7000 متر مکعب در طول یک فصل رشد است.
خاک انار
بهترین خاک جهت کشت انارخاک های رسی شنی یا شنی رسی PH بین 7 تا 5/8 است. در خاک های شنی هر چند میوه دهی و رسیدن میوه تسریع خواهد شد ولی محصول کمتر و با رنگ روشن تر خواهد شد، در خاک های رسی سنگین گیاه رشد و نمو کمی دارد.
اگر آب در بیست و چهار ساعت در زمین فرو رفت، مشکلی برای کشت انار در این منطقه وجود ندارد. اگر بعد از چهل و هشت ساعت هنوز آب در گودال موجود است این منطقه مناسب کشت انار نیست.
تحمل شوری : میزان شوری برای صفر درصد کاهش محصول 8/1 میلی موس بر سانتی متر است یعنی شوری آب آبیاری نباید از 8/1 میلی موس بر سانتی متر بیشتر باشد. چنانچه متوسط شوری آب آبیاری به 3/9 برسد، گیاه قادر به رشد نخواهد بود.