خرید نهال

کیوی را میتوان به طرق مختلف از قبیل بذر، پیوند، قلمه های خشبی، قلمه های غیر خشبی (چوب نرم)، قلمه های ریشه و ... تکثیر نمود.

الف – بذر:

برای تهیه بذر، میوه کاملاً نرم و رسیده را در مخلوط کن برقی قرار داده و با سرعت کم و مدت کوتاهی به جریان انداخته میشود. گوشتن میوه از الک ریزی گذرانیده شده و برای جمع اوری بذور، شستشو انجام میگیرد. سپس بذور خشک شده در کیسه پلاستیکی در بسته ریخته شده و در 4/4 درجه سانتیگراد نگهداری میشود.

(عمل قرار دادن بذور بین لایه هایی از ماسه مرطوب یا پیت و در معرض درجات حرارت پایین قرار دادن آن را که معمولاً در طول زمستان و در هوای آزاد به مرحله اجرا در می آید، استریقیکاسیون مینامند. این عمل مخصوص بذوری است که قبل از جوانه زدن نیاز به یک دوره سرمادهی دارند.)

بذور را میتوان در محوطه هوای آزاد، پس از رفع خطر یخبندان کشت نموده و نتیجه بهتری را تا کشت در گلخانه حاصل نمود. لیکن همیشه ضریب اطمینان کاشت در داخل گلخانه به علت شرایط نامطمئن آب و هوای بیرون و نیز امکان سهولت در برقراری تناوب درجات در داخل گلخانه بیشتر است. جوانه زدن بذور در حدود 3-2 هفته طول میکشد. زمانی که نهالها به اندازه کافی بزرگ شدند بایستی آنها را به خزانه کاملاً محافظت شده در هوای آزاد منتقل نمود.

ب – پیوند جوانه ای با پوست:

نهالها معمولاً در پایان اولین فصل رشد، در شهریور ماه که قطر ساقه ها در حدود 8 میلیمتر گردیده آماده برای پیوند جوانه میباشند. قلمه پیوندک در جریان فصل رشد برداشت میگردد. در داخل ساقه اصلی یا پایه، در ارتفاعی معادل 10 سانتیمتر تا زمین، شکافی به شکل T ایجاد، و سپس جوانه آماده شده در داخل شکاف قرار داده میشود. آنگاه جوانه با استفاده از نوار پلاستیکی در محل خود مستحکم میگردد. پس از به اتمام رسیدن دوره خواب زمستانی، و با شروع رشد جوانه، ساقه پیچک از قسمت بالای جوانه در حال رشد قطع میگردد.

ج – پیوند چوبی:

زمان انجام آن ترجیحاً در طول دوره فصل خواب گیاه (بهمن ماه بهترین زمان است) میباشد. برای انجام این امر پیوندکهایی از پایه های ضخیم گیاه برداشت گردیده و در خزه اسفاگنوم مرطوب نگهداری میشود. و نیز نگهداری آن در یخچال در 4 درجه سانتیگراد امکانپذیر است. پیوند زبانه ای یا انگلیسی بهترین آن تشخیص داده شده است. پس از آماده شدن قلمه پیوندک، برش مشابهی در پایه در ارتفاع 10 سانتیمتری زمین ایجاد میشود. پیوندک در محل برش قرار داده شده و با نوار پلاستیکی محکم بسته میشود و سپس با چسب پیوند محل اتصال و اطراف ان پوشانیده میشود تا از خشک شدن آن جلوگیری به عمل آید.

د – قلمه:

• قلمه ساقه: تکثیر کیوی از طریق انواع مختلف قلمه های ساقه از قبیل ساقه های خشبی، ساقه های نیمه خشبی و ساقه های نرم با موفقیت به مرحله اجرا در آمده است. در ریشه دار شدن هر سه نوع قلمه، استفاده از ایندول بوتیریک اسید (IBA) موجب افزایش درصد ریشه دار شدن قلمه گردیده است. تکثیر کیوی وسیله قلمه ساقه های نرم یک روش تجاری محسوب میگردد.
• قلمه ریشه: قلمه های ریشه به قطر 30-5 میلیمتر برای تکثیر کیوی مناسب میباشد. قلمه ها به طول 70-50 میلیمتر جدا گردیده، سپس به صورت افقی در زیر سطح خاک در گلخانه کاشته میشود. جوانه ها در صورت برخورداری از حرارت کف بستر، و موارد تنظیم کننده رشد تا صد در صد رشد خواهد نمود. قلمه های موصوف در زمستان و یا اوائل بهار کشت میگردد.

هـ - میکرو پروپاگیشن (Micro propagation):

این روش تکثیر، هم اینک به صورت استاندارد در آمده، و غالباً آنرا در سطوح تکثیر سریع و گسترده به کار میگیرند. بافتهای حاصل از گیاهان ماده، بهتر از بافتهای گیاهان نر تکثیر میگردد. جوانه های خواب، قسمت فوقانی جوانه های فعال و در حال رشد، بندهای قلمه ها و گیاهکهای بالغ، در کشت[1] in virto نتیجه بهتری به دشت میدهند. جوانه زدن بذر در کیوی ضعیف میباشد.

انتخاب محل و نحوه کاشت: کیوی را میتوان در مناطق دارای آب و هوای ملایم با گرمای تابستان کافی پرورش داد. کیوی نیاز به محل آفتابی دارد. این گیاه سایه آفتاب را نیز تحمل مینماید. کیوی خاک تا اندازه ای اسیدی، کاملاً زهکشی شده غنی از مواد ارگانیک را ترجیح میدهد. این گیاه خاکهای شور را تحمل نمی نماید. چنانچه خاک خیلی قلیایی باشد، برگهای گیاه آثاری از کمبود نیتروژن را نمودار میسازد. به طور کلی فاصله 6 متر بین دو پیچک و 4 متر بین ردیفها کافی به نظر میرسد. نهالها در زمستان یا اوائل بهار، قبل از شروع رشد، کشت میگردد. کیوی گیاهی دو پایه است، به این معنی که گلهای نر و ماده در روی دو گیاه یا دو پایه مختلف ظاهر میگردد. برای گرده افشانی و باروری 6 الی 8 اصله گیاه ماده، یک اصله گیاه یا پایه نر کافی به نظر میرسد. در کیوی گرده افشانی به سختی صورت میگیرد، زیرا گلها برای زنبورهای عسل چندان جذاب نیست. لیکن به طور کلی موفق ترین روش، گرده افشانی اشباع است، که از طریق جمعیت عظیم زنبورهای عسل (به وسیله قرار داد کندوها در میان درختان باغ کیوی) اعمال میگردد. این زنبورها به علت نزدیک بودن گلهای این گیاهان در رقابت با گلهای واقع در مسافات دور دست، مجبور به استفاده از این گلهای مجاور میگردند و به همین ترتیب موجب گرده افشانی میشوند.

[1]- اجرای پروسه های بیولوژیکی در آزمایشگاه